„Miłosierdzie gminy” Maria Konopnicka

  • Utwór ukazał się drukiem w 1891 roku w czasopiśmie „Kraj”.
  • Autorka porusza problematykę moralno-obyczajową.
  • Nawiązuje do jednego z haseł pozytywizmu, postulatu filantropii, ale ukazuje negatywne skutki nadużycia tej pięknej idei, polegającej na bezinteresownej pomocy biednym.
  • Pisarka pisze o swoistej „opiece”, jaką nad zniedołężniałymi starcami roztoczyła jedna z gmin w Szwajcarii.
  • Praktykuje się tam zwyczaj oddawania ludzi starych i zniedołężniałych do domów co bogatszych gospodarzy na drodze licytacji.
  • Licytuje się „w dół”, tzn. starający się o prawo do opieki nad staruszkiem gospodarze wymieniają coraz niższą kwotę zapomogi, jakiej oczekują od gminy na utrzymanie biedaka.
  • Bohater noweli – stary Kuntz Wunderli, jest właśnie licytowany.
  • Do tej haniebnej sytuacji dopuszcza jego własny syn, któremu szkoda na schorowanego ojca pieniędzy.
  • W końcu Kuntz zostaje wzięty przez bezwzględnego mleczarza Probsta i zaprzężony do wózka mleczarskiego obok psa.
  • Konopnicka przestrzega przed źle pojmowaną, fałszywą filantropią.
  • Wskazuje na niszczącą siłę pieniądza, który sprawia, że ludzie zaczynają sie zachowywać jak potwory.