Komunikacja między sferą ducha człowieka, uduchowionym wszechświatem i człowiekiem, wedle romantyków, jest możliwa jedynie za pomocą niezwykłych zjawisk natury, snów, widzeń i przeczuć.
Jest to możliwe przez każdą jednostkę, poniewaaż zarówno prostu lud’ jak i romantyczny poeta są wyposażeni w intuicję, wiarę i czucie, nazywane przez romantyków „okiem i uchem wewnętrznym”.
Ponadzmysłowe widzenie i słyszenie to romantyczna odmiana mistycyzmu. Przeciwstawiając intuicję, wyobraźnię czy wizje poznaniu empirycznemu, badawczemu – polski romantyzm kształtował się jako nurt irracjonalistyczny, odwołujący się do ludowej wiary w istnienie sił tajemnych.
Romantyzm dezaprobował współczesność, a odwoływał się do przeszłości i przyszłości, do ludowych sposobów poznawania świata, wyjaśniając w ten sposób najważniejsze koncepcje epoki.