Wielkie Księstwo Moskiewskie:
- 1480 rok, zrzucenie zależności tatarskiej przez Wielkie Księstwo Moskiewskie:
- jednoczenie ziem pod władzą Moskwy przez Iwana III, cara Wszechrusi,
- pokonanie Litwinów,
- zajęcie przez Rosjan Smoleńska w 1514 roku i ziemi siewierskiej:
- brak wykorzystania zwycięstwa Litwinów pod Orszą,
- wzmocnienie państwa pod panowaniem Iwana IV Groźnego (1533-1584):
- poszerzenie granic w dorzeczu Wołgi,
- podbój Syberii,
- walka o panowanie nad Bałtykiem:
- udział w I wojnie północnej,
- zajęcie przez Moskwę Narwy i utworzenie floty narewskiej, zwalczanej przez flotę kaperską utworzoną przez króla Zygmunta Augusta,
- zajęcie w 1563 roku Połocka, twierdzy nad Dźwiną, przez Iwana IV Groźnego, a Estonii przez Szwecję,
- pokój w Szczecinie w 1570 roku między Danią a Szwecją:
- potwierdzenie rozbioru Zakonu Inflanckiego,
- utrata przez Rosję wpływów nad Bałtykiem na rzecz Polski i Szwecji,
- stosunki społeczne w Rosji w XVI wieku:
- bojarzy (arystokracja),
- do nich należały majątki ziemskie,
- mieli obowiązek służby wojskowej,
- dworianie (nowa szlachta):
- popierali cara,
- otrzymywali od niego majątki ziemskie bez prawa dziedziczenia,
- chłopi:
- byli przypisani do ziemi z zakazem jej opuszczania, 1581 r. prawo o „zapowiednich latach”, zakaz opuszczania wsi,
- bojarzy (arystokracja),
- reformy wewnętrzne Iwana IV Groźnego:
- centralizacja państwa:
- car ograniczył Dumę bojarską i Ziemski Sob r,
- utworzył prikazy, czyli urzędy podporządkowane sobie,
- zreorganizował armię,
- podział ziemi w państwie nas dwie części:
- ziemszczyznę podległą Dumie bojarskiej,
- opriczaninę, w której władzę absolutną sprawował car:
- organem wykonawczym były pułki opriczniny, specjalne pułki gwardii, do których należała średnia i drobna szlachta, oddziały wierne carowi,
- opricznina stała się systemem polityki cara w latach 1565- 1572,
- car miał władzę absolutną, opartą na dworianach, zobowiązanych do służby wojskowej, a celem opriczniny była rozprawa z buntami bojarów i chłopów.
- centralizacja państwa: