Mikołaj Rej
(pseudonim – Ambroży Korczbok Rożek)
( 4 lutego 1505, Żurawno, Ukraina – 1569, Rejowiec)
Polski poeta i prozaik okresu renesansu, tłumacz, a także polityk i teolog ewangelicki, wójt urzędowski, poseł na Sejm I Rzeczypospolitej.
Przedstawiciel nurtu szlacheckiego.
Autor sławnego powiedzenia: “A niechaj narodowie wżdy postronni znają, iż Polacy nie gęsi, iż swój język mają”.
Całym swym pisarstwem i działalnością publiczną pozostał wierny temu powiedzeniu (tworzył wyłącznie w języku polskim), choć w czasach “powszechnej uczoności” nie należał do elity intelektualnej.
Aktywnie politycznie, brał udział w sejmach, angażował się w ruchy reformatorskie. Wielokrotnie obdarzany zaufaniem wyborców im mandatem posła na sejm.
Ulubieniec szlachty i króla Zygmunta Starego.
Nie zdobył wykształcenie, bo po prostu nie chciało mu się uczyć, był szeroko oczytanym samoukiem, wielbił Erazma z Rotterdamu.
Łacinę i dworskie obyczaje poznał na dworze wojewody sandomierskiego, Andrzeja Tęczyńskiego.
Człowiek ogromnej energii życiowej, typowy przedstawiciel idei renesansowej pełni życia.
Świetny gospodarz, większość życia spędził na wsi, wielokrotnie powiększył swój majątek, ojciec gromadki dzieci.
Zaliczany jest do radykalnych działaczy reformacyjnych (kalwinista).
Najbardziej znane utwory:
- “Krótka rozprawa miedzy trzema osobami, Panem, Wójtem a Plebanem”,
- “Wizerunek własny żywota człowieka poczciwego, w którym jako we źwierciadle snadnie każdy swe sprawy oględać może”,
- „Źwierzyniec, w którym rozmaitych stanów, ludzi, źwierząt i ptaków kstałty, przypadki i obyczaje są właśnie wypisane”,
- „Źwierciadło albo kształt, w którym każdy stan snadnie się może swymi sprawami jako we źwierciadle przypatrzyć”, którego najważniejszą częścią jest “Żywot człowieka poczciwego”,
- “Kupiec, to jest Kształt a podobieństwo Sadu Bożego ostatecznego”,
- “Żywot Józefa z pokolenia żydowskiego”,
- Postylla”.