Stanisław Lem
(12 września 1921, Lwów, Ukraina – 27 marca 2006, Kraków)
Wybitny polski pisarz, eseista, filozof, światowej sławy twórca nowoczesnej koncepcji literatury science fiction.
Naukowiec – samotnik, książę wyobraźni.
Studiował medycynę (UJ), w 1946 roku opuścił Lwów i osiadł w Krakowie. Początkowo publikował artykuły w fachowej prasie lekarskiej, a także recenzje, felietony, opowiadania i eseje.
W 1956 roku rozpoczęła się jego międzynarodowa kariera. Ośrodkiem zainteresowań Lema była nauka i możliwości jej rozwoju. Kwestią najczęściej poruszaną w jego twórczości jest starcie rozumu ze światem materii.
Fantastyka naukowa staje się dla pisarza scenerią, w której zagadnienia związane z określeniem istoty człowieczeństwa są precyzyjnie formułowane. Człowiek w jego utworach jest nieustannie zagrożony przez siły, które sam wyzwolił. Pisarz stawia pytania filozoficzne o zakres wolności i rolę przypadku.
Rozwinął konwencje gatunkowe prozy fantastyczno-naukowej. Sięga do żartu, groteski, stylizacji. Łączy imponującą erudycję , wiedzę naukową i filozoficzną z ogromną wyobraźnią.
Utwory Lema mają charakter uniwersalny, niektóre nasuwają analogie do komunistycznej rzeczywistości, są więc satyrą na system totalitarny. Jego eseje to także krytyczny komentarz współczesności m.in. nauki, polityki, kultury.
W swych utworach rozważa możliwości poznawcze człowieka i problematykę związaną z postępem nauki.
Język utworów Lema jest niezwykle obrazowy, pełen neologizmów.
Najbardziej znane utwory Lema to:
- „Cyberiada”,
- „Pamiętnik znaleziony w wannie”,
- „Solaris”, utwór dwukrotnie sfilmowany, w 1972 roku rosyjski reżyser Andriej Tarkowski, w w 2002 amerykański reżyser Steven Soderbergh,
- „Dzienniki gwiazdowe”,
- „Opowieści o pilocie Pirxie”,
- „Fiasko”.
Lem był wielokrotnie nagradzany, stał się „przedmiotem: prac naukowych, jego nazwiskiem nazwano planetoidę 3836.