WISŁAWA SZYMBORSKA
(2.07. 1923, Bnin koło Kórnika – 1.02. 2012, Kraków)
Poetka, eseistka, krytyczka, tłumaczka literatury francuskiej, felietonistka, laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie literatury w 1996.
Od 1931 roku mieszkała z najbliższymi w Krakowie, tu chodziła do szkoły i studiowała na UJ (filologię polską i socjologię), okupację także spędziła w Krakowie, w obawie przed wywózką na roboty do Niemiec pracowała jako urzędniczka na kolei.
Zaczęła swoje wiersze publikować w prasie po 1945 roku. W swojej twórczości zwracała uwagę na paradoksy obecne w świecie, a także na nieoczywistość jakiejkolwiek filozofii.
Była żoną poety Adama Włodka, a później partnerką pisarza Kornela Filipowicza.
Cudowna optymistka, zawsze „zachłanna” życia kobieta. Życzliwie obserwowała łudzi, choć z pewnym ironiczny dystansem. Jej poezja ma charakter egzystencjalny, filozoficzny, poetka snując refleksje w kontekście historycznym, politycznym czy biologicznym, mówi o sensie życia, bezbronności człowieka wobec historii, biologii, roli przypadku, tragizmie, samotności, wyobcowaniu, braku porozumienia, poczuciu zagrożenia, ułomności człowieka, cierpieniu, przemijaniu i śmierci, ale też o urodzie życia.
Podejmowała dialog z tradycją filozoficzną i kulturą minionych epok, demaskując mity współczesności.
Pisała z dystansem i przekora obrazując uwikłanie człowieka w historię i biologię.
Jej twórczość nazywana jest refleksyjną i osobistą.
Wielokrotnie podejmowała temat roli przypadku i przeznaczenia w życiu człowieka.
Pisze o problemach skomplikowanych, abstrakcyjnych, wieloznacznych, używając prostego, konkretnego, precyzyjnego języka. Zadaje proste, niekiedy wydawałoby się „naiwne pytania”, podważa przyjęte schematy myślenia i stereotypy, wyraża sceptycyzm, dystans, wątpliwości i zdziwienie.
Świetnie operowała ironią i paradoksem, stosując nieraz nawet kolokwializmy.
Posługuje się:
- ironią,
- paradoksem,
- kontrastem,
- liryką maski,
- konceptem,
- dowcipem,
- humorem,
- anegdotą
- przemilczeniem,
- aluzjami,
- zaskakującymi puentami.
Zapalona podróżniczka, chętnie poznająca świat i nowych ludzi.
Fanka papierosów, palenie ułatwiało jej tworzenie kolejnych utworów, bezwiednie zapaliła nawet na przyjęciu w obecności króla Szwecji
Smakoszka skrzydełek z KFC.
Najważniejsze tomiki wierszy:
- „Dlatego żyjemy” 1952,
- „Pytania zadawane sobie” 1954,
- „Wołanie do Yeti” 1957,
- „Sól” 1962,
- „Wiersze wybrane” 1964,
- „Sto pociech” 1967,
- „Wszelki wypadek” 1972,
- „Wielka liczba” 1976,
- „Ludzie na moście” 1986,
- „Koniec i początek” 1993,
- „Widok z ziarnkiem piasku” 1996,
- „Chwila” 2002,
- „Dwukropek” 2005,
- „Tutaj” 2009.