Edmund Niziurski
(10 lipca 1925, Kielce – 9 października 2013, Warszawa)
Był rodowitym kielczaninem, ojciec Stanisław pracował w starostwie, matka nie pracowała zawodowo, zajmując się trójką dzieci, bowiem pisarz miał dwoje rodzeństwa: siostrę Zofię (inżyniera włókiennika) i brata Mirosława (prof. zwyczajnego muzyki, kompozytora,rektora Akademii Świętokrzyskiej.
W 1931 roku Edmund rozpoczął naukę w szkole ćwiczeń przy Seminarium Nauczycielskim Żeńskim, a w roku szkolnym 1937/1938 w Gimnazjum im. Jana Śniadeckiego (przerwaną po pierwszej klasie przez wybuch wojny). Rodzina opuściła Kielce i znalazła się w końcu na Węgrzech. Tam pisarz Edmund uczęszczał w Balaton–Zamardi i Balaton–Boglar do polskiego gimnazjum dla uchodźców.
Po powrocie do Kielc), będą jeszcze dzieckiem (15 lat) zaczął pracować w Hucie „Ludwików”. Od 1941 r. Edmund, w obawie przed wywiezieniem na przymusowe roboty do Niemiec, ukrywał się w majątku Jeleniec pod Ostrowcem Świętokrzyskim, w którym jego ojciec był zarządcą. Pracował jako praktykant leśny i jednocześnie uczył się na tajnych kompletach w Ostrowcu, gdzie w 1943 r. zdał maturę, a później studiował prawo i socjologię na UJ.
Debiutował w 1944 roku wierszem „Pielgrzymi” wydanym w „Biuletynie Informacyjnym” , którego wydawcą była AK. W 1947 skończył studia w filii KUL w Kielcach, a w Krakowie dziennikarstwo w Wyższej Szkole Nauk Społecznych i socjologię na Wydziale Humanistycznym UJ. Ożenił się w 1947 roku z Zofią Barbarą Kowalską.
Praktykę prawniczą odbył w Katowicach, później wrócił do Kielc, by 1949 przenieść się do Warszawy, pracował w redakcji tygodnika „Wieś” jako krytyk, później sekretarz, a następnie redaktor działu młodzieżowego). W okresie 1954–1991 był współpracownikiem „Płomyka”.
Rok 1951 to publikacja pierwszej książki „Gorące dni”, w 1954 ukazała się natomiast „Księga urwisów”, pierwsza powieść dla dzieci.
Napisał także wiele powieści i opowiadań dla dorosłych, m.in. „Śmierć Lawrence’a”(1956), „Salon wytrzeźwień” (1963), „Wyraj” (1964), „Eminencje i bałłabancje” (1975), „A potem niech biją dzwony” (1976).
Niziurski pisał głownie dla dzieci i młodzieży. Największą popularność zdobyła „Księga urwisów”, wydawana i nagradzana wielokrotnie, przetłumaczona na kilkanaście języków, podobnie zresztą, jak i następujące utwory:
- „Lizus” (1956),
- „Niewiarygodne przygody Marka Piegusa”,
- „Awantura w Niekłaju”,
- „Sposób na Alcybiadesa” (wpisany na Listę Honorową H. Ch. Andersena),
- „Jutro klasówka”,
- „Siódme wtajemniczenie”,
- „Klub włóczykijów”,
- „Naprzód”,
- „Wspaniali!”,
- „Awantury kosmiczne”,
- |”Osobliwe przypadki Cymeona Maksymalnego”,
- „Adelo, zrozum mnie”, S
- „Strzała Barnarda”,
- „Przygody Bąbla i Syfona”.
Niziurski tworzył również słuchowiska radiowe, np. „Podróżnik”, a także utwory teatralne, np. „Ucieczka z Betlejemu”, „Awans”, „Urząd zatrudnienia” oraz scenariusze filmowe, np. „Tajemnica dzikiego szybu”, „Tysiąc talarów”, „Weekend z dziewczyną”.
Pisarz stworzył blisko 60 powieści i zbiorów opowiadań, drukowanych w wielomilionowych nakładach, tłumaczonych na ponad 15 języków. Pisarz za swą twórczość był też wielokrotnie nagradzany, pd dzieci w 1975 roku Order Uśmiechu.
Warto pamiętać, że akcję swych utworów pisarz lokalizował najczęściej w regionie Gór Świętokrzyskich, m. in w następujących miejscowościach: Zajączków, Święta Katarzyna, Ciekoty, Wilków, Jeleniec, Miedzianka. Przywołuje również nazwy szczytów, rzek, np. Klonówka, Radostowa, Lubrzanka, Diabelski Kamień, Jaskinia „Raj”. Wplata także w tok akcji lokalne legendy i opowieści.