- Krótki utwór beletrystyczny pisany prozą, którego najważniejsze cechy to: jednowątkowa akcja, zwięzła kompozycja (zawiązanie akcji, punkt kulminacyjny, puenta (morał), klarowne, jednoznaczne zakończenie, najczęściej brak opisów i komentarzy. Inne formy zbliżone do noweli to obrazek, opowieść czy opowiadanie.
- Fabuła prosta i przejrzysta.
- Kończy się niejako znakiem zapytania, bowiem akcja jest niedokończona”.
- Utwór nie rozstrzyga losów bohatera
- Nowela, w znaczeniu uaktualnienia aktu prawnego, uzupełnia lub zmienia np. ustawę.
- Nowela filmowa, gatunek filmowy, krótki film, oparty na literackich zasadach.
Rozkwit noweli literackiej przypadł w Polsce na okres pozytywizmu, sięgnęli po ten gatunek Henryk Sienkiewicz (np. Latarnik), Bolesław Prus (np. Katarynka), Maria Konopnicka (np. Mendel Gdański).