Utwór Leona Kruczkowskiego pt. „Niemcy” ceniony jest m.in. ze względu na niezwykle trafne obserwacje różnych postaw Niemców wobec wojny, faszyzmu i własnego kraju. Wśród bohaterów tego dramatu znajdują się trzy kobiety, wszystkie należące do jednej rodziny Sonnenbruchów: Berta, Ruth i Liesel. Jednak wspólne nazwisko nie oznacza jeszcze jednakowego patrzenia na świat.
Berta jest żoną profesora Sonnenbrucha i matką Ruth. Straciła na wojnie syna, co zdecydowało o jej stosunku do wojny. Wszystkich walczących z hitleryzmem obwinia za śmierć własnego syna, czuje do nich nienawiść. Jest niezwykle podatna na propagandę faszystowską, łatwo daje się przekonać do wizji wielkich Niemiec. Jej przekonania są bardzo silne, lecz wynikają z uczuć, a nie z przemyśleń. Zdecydowanie przeciwstawia się mężowi, który wyraża dezaprobatę wobec faszyzmu. Berta w rzeczywistości niewiele rozumie z otaczającego ją świata. Co prawda nie bierze udziału w walce, lecz to tacy ludzie jak ona umożliwili Hitlerowi dojście do władzy.
Podobna do niej jest Liesel, która była żoną zabitego syna Sonnenbruchów. Straciła zresztą nie tylko męża, ale także dzieci, które zginęły w bombardowaniu. Podobnie jak Berta, za wszystkie swoje tragedie obwinia ludzi walczących z faszyzmem. Nie rozumie, że to jej kraj rozpoczął walkę, co stało się przyczyną nieszczęść milionów ludzi. Gdy w domu profesora zjawił się jego dawny współpracownik, Peters – antyfaszysta, uciekający przed pościgiem, Liesel zawiadomiła policję.
Peters życie zawdzięczał Ruth, która powiedziała policji, że odwiozła uciekiniera gdzie indziej. Ruth nie była wrogo nastawiona wobec swojego kraju. Jednak to, co ją odróżnia od Berty i Ruth, to umiejętność i chęć podejmowania niezależnych wyborów. Ruth kieruje się własnym sumieniem i poczuciem dobra i zła, propaganda nie ma nad nią władzy. Mówi, że nie ma sobie nic do zarzucenia.
Córka Berty i profesora była artystką, podróżowała po Europie. Przede wszystkim chciała być otaczana przez przychylnych jej ludzi. Czasem jej zachowanie może wydawać się naganne, zwłaszcza w pierwszej części utworu, gdy z własnej woli idzie obejrzeć egzekucję partyzantów, którzy wykoleili pociąg. Jednak ratując Petersa zachowała się w sposób wymagający dużej odwagi i dojrzałości.
Ruth jest według mnie najciekawszą postacią utworu, niejednoznaczną, choć w końcowej ocenie chyba pozytywną. Berta i Liesel to typowe wytwory kraju i czasu, w jakim żyły. Z całego serca popierały faszyzm i plany Hitlera. Ich postawę można do pewnego stopnia zrozumieć, gdyż obydwie poniosły podczas wojny bardzo dotkliwe straty. Mimo wszystko trudno jednak usprawiedliwić ich fanatyczną nienawiść i bardzo ograniczone spojrzenie na rzeczywistość.
[ML]