Akcja „Ojca Goriot” rozgrywa się w Paryżu w latach 20. dwudziestego stulecia. Dzieło to odzwierciedla życie, przekrój społeczny i obyczaje ówczesnego Paryża.
Społeczeństwo wyraźnie podzielone jest na arystokrację, burżuazję, drobnomieszczaństwo, służbę, studentów i margines społeczny. Balzac przedstawił społeczeństwo francuskie jako naród zdominowany przez pieniądz. Nawet układy i związki między ludźmi oparte są o interesy i zależności. Ludzie są obłudni, na zewnątrz piękni i wyniośli, zaś wewnątrz zawistni i „brudni”. Zależy im jedynie na błyszczeniu w salonach, tytułach i żądzy posiadania majątku. Jest to dla nich ważniejsze niż uczciwość i prawdziwe uczucia. Kobiety są przedmiotem przetargów, zaś pozornie szczęśliwi małżonkowie przeżywają pozamałżeńskie romanse i zdrady. Dzieje się tak ponieważ małżeństwa te opierają się jedynie na korzyściach finansowych, brak w nich miłości i wzajemnego zaufania. Takie też związki zawarły córki ojca Goriot. Delfina poślubiła bankiera, gdyż zawsze chciała posiadać duży majątek. Wielkość środków finansowych nie sprostała jednak jej chęci posiadania tytułu. Nawiązała więc romans z arystokratą Eugeniuszem de Rastignac, który dzięki swojej pozycji wprowadził ją w wyższe kręgi towarzyskie. Druga córka, Anastazja, miała duże upodobania do tytułów, wyszła więc za człowieka, który z chwilą zaślubin obdarował ją tytułem hrabiny. Stała się więc pełnoprawnym członkiem arystokratycznego świata, najzamożniejszego, najbardziej bezwzględnego, ale budzącego uznanie i szacunek wśród narodu.
W dziele Balzaca następuje „odwrócenie” losów Antygony, która przez wieki uznawana była za uosobienie wiernej córki i siostry. Anastazja i Delfina przypominały sobie o ojcu jedynie w chwilach potrzeb finansowych. I mimo że ojciec Goriot posiadał spory majątek, córki wstydziły się go, gdyż był żywym symbolem ich niskiego pochodzenia. Ich zachowanie i stosunek do ojca wynikały m.in. z tego jak je wychował. Spełniając ich wszystkie zachcianki, rozpieszczał je. Stały się one zimnymi i oschłymi egoistkami. Ojciec nie ukształtował w nich poczucia obowiązku wobec bliskich. Mimo że jego miłość była prawdziwa i niezwykle egzaltowana, nie umiały one odwzajemnić jej nawet odrobiną szacunku. Umierający ojciec Goriot do ostatniej chwili miał nadzieję na spotkanie ukochanych córek. One jednak wolały pójść na bal, było to radośniejsze miejsce niż łóżko konającego człowieka. Tam można było się zabawić, nawiązać nowe znajomości.
Kształtujące się bezwzględne i egoistyczne ideały formowały sylwetkę paryskiego świata, toteż aż wołał on o ocalenie choć jednej z humanitarnych cnót człowieka: miłości, przyjaźni lub choćby uczciwości.
Mimo że data powstania utworu wskazuje epokę romantyzmu jest on powieścią realistyczną. Jest dziełem, które wiernie i szczegółowo odzwierciedla rzeczywistość, a przez to staje się lustrem ludzi i wydarzeń. Odtworzony przez Balzaca świat funkcjonuje w momencie zmian społecznych – oto zdeklarowany feudalizm ustępuje miejsca kapitalizmowi. „Ojciec Goriot” spełnia podstawowe cele powieści realistycznej: pokazuje świat z punktu widzenia zwykłego człowieka, odkrywa i obnaża prawa rządzące rzeczywistością, a także ujawnia prawdy o życiu.
[MPa]