Dokładnie dowiedz się, co jest przedmiotem egzaminu, jaki materiał jest wymagany, jakie podręczniki, jakie zagadnienia. Korzystając z tej wiedzy zbierz odpowiednie materiały. Do niektórych egzaminów, np. z języka polskiego, trzeba – i lepiej jest – uczyć się z wielu książek i tekstów, do innych, np. z matematyki, dobrze – i szybciej – można przygotować się z jednego podręcznika i zbioru zadań. W przypadku języka obcego najlepsze jest rozwiązanie pośrednie, dobry pisany podręcznik gramatyki z ćwiczeniami, testy i książki szkolne oraz np. program komputerowy do nauki słówek.
Najważniejsze na egzaminie nie jest to, co jest w ogóle najważniejsze, ale to, o co pytają. Jeśli egzamin ma formę testu z gramatyki, trudno przygotować się do niego, słuchając np. piosenek po niemiecku; najskuteczniejsze będzie po prostu robienie testów. Jeśli natomiast egzamin jest ustny i będzie trzeba np. opowiedzieć o wakacjach, wtedy nie wystarczy przerobienie podręcznika gramatyki niemieckiej – trzeba nauczyć się mówić. Tym właśnie różni się przygotowanie do egzaminów od nauki języka: w nauce języków dobra jest różnorodność, w przygotowaniu do egzaminów szkoda czasu na naukę czegoś, co na pewno się nie przyda.
Stres przedegzaminacyjny jest korzystny, o ile nie jest za duży. Lekkie podenerwowanie sprzyja aktywności umysłowej, panika przeciwnie. Napięcie nerwowe doskonale można zmniejszyć głębokim oddychaniem, muzyką, sportem. Jeśli u Ciebie stres jest tak duży, że podczas egzaminu nie możesz myśleć, powinieneś pogodzić się z tym, że… nie zdasz. Jeśli rzeczywiście pogodzisz się z taką możliwością, napięcie się zmniejszy, pójdzie Ci dużo lepiej i – być może – w rezultacie zdasz. Warto również zasięgnąć porady psychologa.
Testy językowe to osobny przedmiot. Najważniejsza jest umiejętność eliminacji. Często od razu można powiedzieć, że pewne odpowiedzi po prostu nie mogą pasować, bo np. są niegramatyczne. Warto pamiętać, że zwykle każde pytanie punktowane jest tak samo i dlatego opłaca się najpierw zaznaczyć odpowiedzi „pewniaki”, a potem pracować nad resztą. Poza tym, o ile nie ma punktów ujemnych za złe odpowiedzi, nie opłaca się pomijać żadnego pytania. Jeśli pytań na które nie znamy odpowiedzi jest więcej, najlepiej wówczas zaznaczyć wszędzie odpowiedzi np. b) – zwiększamy tym samym prawdopodobieństwo trafienia.
Zdawanie egzaminów ustnych jest sztuką. Nie wiadomo, czy więcej zależy od tego, co wiesz, czy jak zdajesz. Chyba najważniejsze jest zdobycie sympatii egzaminatorów lub jednego z nich. Ludzie są tak skonstruowani, że nawet jeśli chcą oceniać obiektywnie, lepiej oceniają ludzi, których lubią. Jak zdobyć sympatię? Zwykle robimy to instynktownie, ale podczas egzaminu jakoś nie zawsze się to udaje. O ile egzaminator nie jest psychologiem, nie wyczuje, czy robisz coś specjalnie, czy taki jesteś. Po pierwsze staraj się zachowywać podobnie do egzaminatora. Jeśli on się uśmiecha, uśmiechnij się i Ty. Jeśli komisja jest poważna, lepiej, żeby nie dostrzegła w Tobie zgrywusa. Kiedy mówisz, zorientuj się, kto wydaje Ci się sympatyczny i patrzy na Ciebie. Skoncentruj się na tej osobie i mów właśnie do niej. Zacznij od zagadnień, które znasz najlepiej, a na koniec również zostaw sobie coś, co znasz dobrze. Ludziom najbardziej zapada w pamięć to, co było na początku i na końcu, dlatego na najtrudniejsze pytanie najlepiej jest odpowiadać w drugiej kolejności. Co zrobić, kiedy po prostu nie wiesz? To zależy od przedmiotu, rodzaju egzaminu i egzaminatora. Jeśli na egzaminie z niemieckiego dostaniesz pytanie o życie i twórczość Goethego, a nie jest to Twoją najmocniejszą stroną, to prawdopodobnie lepiej niż milczeć będzie opowiedzieć (oczywiście po niemiecku), jak bardzo nie lubisz dramatów, a kochasz komputery. Jeśli jednak na egzaminie z matematyki dostaniesz twierdzenie cosinusów, to nie mów, że to pewnie coś z geometrii.
Kilka ważnych rad na temat egzaminów ustnych:
- przed samym egzaminem koniecznie znajdź dostateczną ilość czasu na relaks psychiczny i fizyczny
- ubierz się odpowiednio do chwili – elegancko, wygodnie i jednocześnie tak, aby nie zwracać na siebie uwagi strojem
- nie kolekcjonuj pytań, na które odpowiadali przed Tobą koledzy – prawdopodobnie i tak nie dostaniesz już takiego tematu, a tylko niepotrzebnie wpadniesz w panikę
- po wejściu na egamin zajmij miejsce dopiero, gdy zostaniesz o to poproszony
- rozejrzyj się po sali – być może znajdziesz tam materiały podręczne, z których będzie można skorzystać
- bardzo uważnie przeczytaj pytania – często zdarza się, że spora część odpowiedzi zawarta jest w samym pytaniu
- przed odpowiedzią koniecznie przygotuj sobie plan odpowiedzi, najlepiej w punktach
- odpowiedź zacznij od tematu, w którym czujesz się najpewniej
- staraj się mówić pełnym głosem
- unikaj chaotycznej gestykulacji – jeśli masz do tego skłonność, trzymaj oburącz np. długopis
- jeśli poczujesz pustkę w głowie z powodu emocji – zastosuj proste techniki relaksacyjne, np. kilka głębokich oddechów (to naprawdę działa!), możesz też głośno powiedzieć o tym co czujesz, np. że bardzo się denerwujesz, jeszcze nigdy nie trzęsły Ci się tak ręce – to pozwoli pozbyć się tremy i pewniejszym głosem rozpocząć odpowiadanie na pytania
- nidgy nie rezygnuj z odpowiedzi, z pewnością znajdziesz w głowie jakieś informacje związane z tematem
- w sytuacji, gdy zupełnie nie wiesz, co powiedzieć, spróbuj poprosić o dodatkowe wyjaśnienia – nie masz nic do stracenia, najwyżej nie otrzymasz pomocy
- uśmiechaj się i patrz w oczy, czyli daj się polubić – osoby, które dają się lubić, mają szansę na lepszą ocenę i pomoc egzaminatorów
- kontakt wzrokowy jest ważny także z innego powodu – mimika egzaminujących podpowie Ci, czy odpowiadasz dobrze, czy też należy dokonać korekty swojej wypowiedzi
- nie traktuj egzaminatorów jak wrogów – im naprawdę zależy, abyś pozytywnie zdał egamin
Powodzenia!
[IK, MK]