„Arcymistrz” Adama Mickiewicza

• “Arcymistrz”
• Pierwsze dwie strofy przedstawiają Boga Stworzyciela, trzecia Chrystusa, natomiast czwarta artystę – „sztukmistrza ziemskiego”.
• Każdą zwrotkę rozpoczyna słowo mistrz”.
• Cechą wspólną trzech Mistrzów jest tworzenie. Bóg, stworzyciel świata.
• Wizja Boga jako artysty doskonałego, z którego dzieła jednak świat nie “pojął jednej myśli”.
• Bóg-Człowiek przełożył więc dzieło Stwórcy na pojęcia dostępne ludziom, ale oni wzgardzili nim, “pozwawszy w nim brata”.
• Chrystus jest tu zatem figurą artysty odrzuconego przez zbiorowość.
• Wiersz systemowy – występują w nim przynajmniej dwie cechy stałe (tzw. „constansy”) np. stały układ stóp metrycznych w strofach (ew. strofoidach) i regularne rymy żeńskie.

 Jest Mistrz, co wszystkie duchy wziął do chóru
I wszystkie serca nastroił do wtóru,
Wszystkie żywioły naciągnął jak struny,
A wodząc po nich wichry i pioruny,
Jedną pieśń śpiewa i gra od początku:
A świat dotychczas nie pojął jej wątku.
 Mistrz, co malował na niebios błękicie,
I malowidła odbił na tle fali,
Kolosów wzory rzezał na gór szczycie,
I w głębi ziemi odlał je z metali:
A świat przez tyle wieków, z dzieł tak wiela,
Nie pojął jednej myśli tworzyciela.
 Jest Mistrz wymowy, co bożą potęgę
W niewielu słowach objawił przed ludem,
I całą swoich myśli i dzieł księgę
Sam wytłomaczył głosem, czynem, cudem.
Dotąd Mistrz nazbyt wielkim był dla świata;
Dziś świat nim gardzi — poznawszy w nim brata.
 Sztukmistrzu ziemski, czem są twe obrazy,
Czem są twe rzeźby i twoje wyrazy?
A ty się skarżysz, że ktoś w braci tłumie
Twych myśli i mów i dzieł nie rozumie?
Spojrzyj na Mistrza, i cierp, boży synu,
Nieznany, albo wzgardzony od gminu.
1830.