Pieśń powstała około 1860 roku. Tekst stworzył Brunon Bielawski (1831-1861, dziennikarz, pisarz i poeta związany z „Gazetą Lwowską”, od 1859 pierwszy redaktor czasopisma „Dzwonek: pismo dla ludu”). Było to w okresie, kiedy Polacy ruszyli do Włoch, by walczyć w legionach Giuseppe Garibaldiego (przed powstaniem styczniowym). Pieśń stała się popularna w okresie samego powstania styczniowego, śpiewano ją do melodii Stanisława Moniuszki oraz drugiego kompozytora Adama Münchheimera.
Gdym na ciężkie krwawe boje
Iść przed laty miał,
Tom żegnając dziewczę moje,
Czarnym krzyżyk dał.
„Rankiem modląc się do Boga,
Za mnie pacierz zmów,
A choć ostre miecze wroga,
Wrócę z boju znów!”
„Tylko stała w mej obronie,
Szczerze Boga proś,
Z wiarą w przyszłość, na swem łonie
Czarny krzyżyk noś!”
Widać w jasnym łez jej zdroju
Szczerość widział Bóg…
Tysiąc braci legło w boju,
A mnie nie tknął wróg,
Lecz z powrotem mając milę,
Gdym ją witać chciał,
Jej nie było!… Na mogile
czarny krzyżyk stał!….