Wernyhora, legendarny ukraiński lirnik i wróżbita, zdaniem wielu naukowców postać autentyczna z okresu konfederacji barskiej (związku zbrojnego szlachty, zawartego w Barze na Podolu, 29 lutego 1768 roku, w obronie wiary katolickiej i niepodległości). Był zwolennikiem porozumienia Ukrainy Polską.
Wernyhora to także bohater ukraińskich pieśni, utworów ludowych i legend. Występuje między innymi w utworach:
- „Przepowiednia Wernyhory”, utwór anonimowy (1808-1809),
- „Wernyhora” M. Czajkowskiego (1838),
- „Trzy wieszczby” L. Siemieńskiego (1841),
- „Beniowski” J. Słowackiego (1841),
- „Sen srebrny Salomei” J. Słowackiego (1844),
- „Wesele” S. Wyspiańskiego (1901).
Pojawił się także w 1883 roku na obrazie J. Matejki „Wernyhora”.