Cicha noc to jedna z najbardziej znanych kolęd na świecie. O jej popularności świadczyć może fakt, że do tej pory została przetłumaczona na ok. 300 języków i dialektów całego świata.
Tekst pieśni powstał jako wiersz już w roku 1816. Autorem oryginalnych słów niemieckich Stille Nacht był Joseph Mohr, wikary kościoła w Mariapfarr w regionie Lungau (południowo-wschodnia część landu Salzburg), melodię dwa lata później, 24 grudnia 1818 roku ułożył Franz Xavier Gruber, jego organista. Utwór ma postać wolne-go walca. Pierwotnie był napisany na dwa głosy solowe, chór i gitarę, w tonacji D-dur i metrum 6/8. Pierwszy raz został wykonany podczas pasterki w 1818 roku, w austriackim Oberndorf koło Salzburga.
Kolęda spodobała się mieszkańcom Oberntdorfu i wkrótce była znana również w okolicy. Zachowane z tamtych czasów odpisy, m.in. najstarszy, pochodzący z 1822 roku z Salzburga, nie odnotowały nazwisk autorów. Oryginalny zapis nutowy Grubera z 24 grudnia 1818 roku zaginął, tak samo jak śpiewnik kościelny Blasiusa Wimmera (w 1819 roku), w którym zapisana pieśń liczyła sobie aż 7 zwrotek. W dzisiejszych czasach najczęściej śpiewane są 1, 2 i 6 zwrotka pierwszej wersji.
Pieśnią zainteresowała się nawet królewska kapela dworska w Berlinie, która w roku 1854 wysłała do Salzburga pytanie o twórcę kolędy. Od tej pory Cicha noc stała się popularna na świecie. W 1834 roku ukazała się w lipskim śpiewniku z dopiskiem praw-dziwa pieśń tyrolska. W połowie XIX wieku wydrukowana została w śpiewniku katolickim w Austrii, przez co została rozpowszechniona w całym kraju. Pieśń szybko przewędrowała do Niemiec, co zapoczątkowało jej triumfalny pochód na całym świecie. Na początku XX wieku znana była już w całej chrześcijańskiej Europie i w Stanach Zjednoczonych. W ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat kolędę przyswajali wyznawcy Chrystusa w najbardziej egzotycznych miejscach naszego globu. Do dziś pieśń księdza Mohra i organisty Grubera przetłumaczono na ponad 300 języków – wśród nich znajdują się przekłady na arabski, hebrajski, tajski, język Indian Komanczów, afrykański język suahili i wiele innych.
30 grudnia 1854 roku Gruber opisał okoliczności powstania utworu. Ciekawostką jest, że w ojczystym Salzburgu kolęda została zaliczona do oficjalnych pieśni kościelnych dopiero w 1866 roku. Gruber zmarł w 1863 roku całkowicie zapomniany, lecz jego kolęda trafiła do wszystkich ważniejszych śpiewników świata. W 1937 roku dla upamiętnienia twórców tej pięknej kolędy wystawiono w Oberntdorfie kaplicę, gdzie w każdą Wigilię pieśń wykonywana jest w kilkunastu językach. Słowa do wersji polskiej ułożył ok. 1930 roku Piotr Maszyński.
1. Cicha noc, święta noc,
pokój niesie ludziom wszem,
a u żłóbka Panna Święta,
czuwa sama uśmiechnięta
nad Dzieciątka snem. [2x]
2. Cicha noc, święta noc,
pastuszkowie od swych trzód
biegną wielce zadziwieni,
za anielskim głosem pieni,
gdzie się spełnił cud. [2x]
3. Cicha noc, święta noc,
narodzony Boży Syn,
Pan wielkiego majestatu
niesie dziś całemu światu
odkupienie win. [2x]
4. Cicha noc, święta noc,
jakiż w tobie dzisiaj cud,
w Betlejem Dziecina święta
wznosi w górę swe rączęta,
błogosławi lud. [2x]