Krzysztof Kamil Baczyński (pseudonim: Jan Bugaj)
(22.01.1921 – 4.08.1944)
Uznawany za najwybitniejszego poetę czasów wojny, twórczość poetycką rozpoczął jako uczeń warszawskiego gimnazjum im. Stefana Batorego, gdzie zdał maturę w 1939 roku. Działał w organizacji „Spartakus”. Debiutował w piśmie „Strzały, którego był także współredaktorem. Planował studia na Akademii Sztuk Pięknych, ale śmierć ojca i wybuch II wojny światowej pokrzyżowały jego osobiste plany. Okres okupacji spędził w Warszawie, zbliżył się wówczas do ugrupowań socjalistycznych, wydających podziemne pisma „Płomienie” i „Droga”.
W grudniu 1941 roku poznał Barbarę Drapczyńską, ich ślub odbył się 3.06.1942, w kościele na Solcu. To o Barbarze i dla Barbary tworzył najpiękniejsze polskie erotyki, przedstawiając swe uczucie i ją samą w pięknych i wyjątkowo subtelnych wierszach. Był więc Baczyński, w tych trudnych latach wojny, poetą uczucia miłosnego.
Od 1943 roku Baczyński studiował polonistykę na tajnych kompletach, w tym też roku wstąpił do Harcerskich Grup Szturmowych, które były zalążkiem batalionu AK „Zośka”. Ukończył konspiracyjną Szkołę Podchorążych Rezerwy (kryptonim Agrykola). Był żołnierzem Armii Krajowej (AK). Uczestniczył w powstaniu warszawskim, poległ w walce przy Placu Teatralnym (Pałac Blanka). Kilka tygodni później zginęła także jego żona. Wspólny grób obojga znajduje się na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w kwaterze batalionu powstańczego „Parasol”.
Twórczość pisarska Baczyńskiego przypada głównie na okres okupacji i stanowi świadectwo czasów wojny, tragedię pokolenia nazywanego Kolumbami. Mimo młodego wieku był znanym i cenionym poetą, na szczęście zachowała się w rękopisach prawie cała jego twórczość, czyli około 500 utworów poetyckich oraz około 20 opowiadań i fragmentów prozaicznych. Na twórczości Baczyńskiego kładzie się cieniem wojna i wszechobecna wówczas śmierć, choć należy dorobek poety postrzegać przez wymiar uniwersalności, traktuje bowiem o wartościach poddawanych surowemu egzaminowi w czasach wojny, mówi o wewnętrznych rozterkach każdego człowieka, tragicznych skutkach niektórych wyborów i funkcjonowania w przyszłości powojennej.
Baczyński nie był typem urodzonego żołnierza, wątły, wrażliwy, chory na astmę, bez zdolności przywódczych. Do decyzji przystąpienia do konspiracji dojrzewał stopniowo. Moralne konflikty Baczyńskiego, których odzwierciedleniem jest jego twórczość poetycka, nie dotyczyły decyzji o tym, czy wziąć osobisty udział w walce. Najbliższa poecie była tradycja romantyczna, podkreślał w niej jednak nie tyrteizm lecz wiarę w indywidualne poszukiwanie odkupienia, które może oczyścić świat z panującego zła.
Poeta mocno akcentuje konflikt między wyznawanymi jasnymi wartościami, do których zalicza miłość, przyjaźń, a kierunkiem przemiany świata, w którym zatriumfowała „kainowa zbrodnia”, łatwo zauważyć, jak często miłość zderza sie w jego wierszach z logiką nienawiści. Współczesność bowiem to „czas kaleki”, „mroczny”, w którym nie da się odegrać roli rycerza dobra. Nacisk w swych wierszach kładzie poeta na heroiczne poczucie konieczności przeciwstawieniu się złu.
Pierwszy powojenny wybór wierszy Baczyńskiego wydano w 1947 roku (Śpiew z pożogi), z czasem, kiedy jego twórczość stała się bardziej znana – okrzyknięto go najwybitniejszym przedstawicielem pokolenia wojennego.