- Utwór z gatunku liryki filozoficzno-refleksyjnej.
- Składa się z 13 strof, o różnej liczbie wersów.
- Typ wiersza bezrymowego, bez znaków przestankowych, wiersz biały.
- Tematem wiersza są refleksje na życiem, wartościami, własna dusza.
- Tytułowa dusza to pojęcie wieloznaczne.
- Podmiot liryczny patrzy na duszę (sumienie, wnętrze człowieka) z różnych perspektyw (przeszłości i teraźniejszości).
- Jest tu analiza niezbędnych wartości w życiu każdego człowieka.
- Ich katalog jest ważny, dzięki nim człowiek postępuje etycznie, w zgodzie z sumieniem.
- Poeta zastosował ironię i dystans w przedstawianej sytuacji lirycznej.
- Widać zadumę i troskę nad kryzysem duchowości współczesnego człowieka.
- Jest to pewnego rodzaju zalecenie o dbałość o własną indywidualność.
- Taka sytuacja dotyczy wszystkich ludzi, bohaterem jest wiec zwykły przeciętny człowiek.
- Wiersz ma znaczenie ponadczasowe i uniwersalne.
- Występują różne środki artystyczne, uosobienia (np. dusza „siada przed lustrem i czesze swe włosy”), powtórzenia (np. „myśli o duszy dobrze, myśli o duszy z czułością”), synonimy.
Dawniej
wiemy z historii
wychodziła z ciała
kiedy stawało serce
z ostatnim oddechem
oddalała się cicho
na łąki niebieskie
dusza Pana Cogito
zachowuje się inaczej
za życia opuszcza ciało
bez słowa pożegnania
miesiące lata bawi
na innych kontynentach
poza granicami Pana Cogito
trudno zdobyc jej adres
nie daje wieści o sobie
unika kontaktów
nie pisze listów
nikt nie wie kiedy wróci
może odeszła na zawsze
Pan Cogito usiłuje pokonać
niskie uczucie zazdrości
myśli o duszy dobrze
myśli o duszy z czułością
zapewne musi mieszkać
także w innych ciałach
dusz jest stanowczo za mało
jak na całą ludzkość
Pan Cogito godzi sie z losem
nie ma innego wyjścia
stara sie nawet mówić
-moja dusza moja-
myśli o duszy tkliwie
myśli o duszy z czułością
więc kiedy się zjawia
nieoczekiwanie
nie wita jej słowami
– dobrze że wróciłaś
patrzy tylko z ukosa
gdy siada przed lustrem
i czesze swoje wlosy
splątane i siwe