- Utwór datowany 21.03.1944 r.
- Utwór gatunkowo jest przykładem bezpośredniej liryki refleksyjnej.
- Składa się z 5 czterowersowych strof o nieregularnej długości wersów.
- Występują rymy krzyżowe, zarówno dokładne, jak i niedokładnych.
- Tematem jest wojna i tragiczne losy ludzi tych czasów.
- Podmiotem lirycznym i adresatem jest młody człowiek uczestniczący w wojnie (zmuszony do niej).
- To jeden z przedstawicieli pokolenia kolumbów, którzy zamiast odkrywać świat i realizować swoje marzenia, doświadczają cierpienia, bólu i śmierci.
- Wiersz ma charakter modlitwy, litanii do Matki Boskiej, która widziała śmierć własnego syna i rozumie to cierpienie lepiej niż inni.
- W wierszu występują środki artystyczne, m.in. epitety (np. „obłoki niebieskie”), porównania (np. „usta jak obłoki niebieskie”), przenośnie (np. „ducha ziemi tej skutego w zbroi szereg”), apostrofy (np. „Któraś wiodła”).
Któraś wiodła jak bór pomruków
ducha ziemi tej skutego w zbroi szereg,
prowadź nocne drogi jego wnuków,
byśmy milcząc umieli umierać.
Któraś była muzyki deszczem,
a przejrzysta jak świt i płomień,
daj nam usta jak obłoki niebieskie,
które czyste — pod toczącym się gromem.
Która ziemi się uczyłaś przy Bogu,
w której ziemia jak niebo się stała,
daj nam z ognia twego pas i ostrogi,
ale włóż je na człowiecze ciała.
Któraś serce jak morze rozdarła
w synu ziemi i synu nieba,
o, naucz matki nasze,
jak cierpieć trzeba.
Która jesteś jak nad czarnym lasem
blask — pogody słonecznej kościół,
nagnij pochmurną broń naszą,
gdy zaczniemy walczyć miłością.