Pozytywiści wprowadzali do swych utworów romantyczne teksty. Przykłady to:
- Nowela „Latarnik” Henryka Sienkiewicza, Skawiński uzmysławia sobie , że jest Polakiem pod wpływem „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.
- Powieść „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego,gdzie recytowana na lekcji „Reduta Ordona” Adama Mickiewicza budzi uczucia patriotyczne uczniów klerykowskiego gimnazjum.