- Utwór, na który składają się zapiski autora prowadzone z dnia na dzień.
- Nie ma w nim dystansu czasowego (prowadzony na bieżąco).
- Stanowią rejestr spostrzeżeń, refleksji i bezpośrednich przeżyć osoby piszącej.
- Osobiste notatki autor zapisuje codziennie, uwzględnia zazwyczaj dzienną datę.
- Układa się je chronologicznie, a przedstawiają wydarzenia z aktualnej perspektywy.
- Zwykle posiadają także daty, a obejmują rozmaite tematy, przeżycia, relacje z wydarzeń, przemyślenia i refleksje.
- Występuje również fikcja literacka.
- W zależności od funkcji może więc mieć charakter dokumentu lub być zbliżony do wypowiedzi literackiej.
- Prowadzenie dziennika nie zakłada jakiejś wyrafinowanej formy literackiej.
- Za najciekawsze uważa się dzienniki intymne i dzienniki podróży.
- Wyróżnia się też dziennik intymny, nie przeznaczony do publikacji.
Dzienniki pisali:
- Z. Nałkowska, „Dzienniki”,
- S. Żeromski, „Dzienniki”,
- S. Lem, „Dzienniki gwiazdowe” (z gatunku science-fiction),
- J. Andrzejewski, „Gra z cieniem”,
- ponadto M. Dąbrowska, W. Gombrowicz, G. Herling-Grudziński i inni.