„Nad stawem” Leopolda Staffa

  • Wiersz jest przykładem liryki opisowej.
  • W 2 zwrotkach czytelnik znajdzie 2 obrazy stawu.
  • Każdy wers liczy 9 sylab.
  • Układ sylab akcentowanych i nieakcentowanych buduje rytm wiersza.
  • Pierwszy jest statyczny, gdzie nic się nie dzieje, a nad powierzchnią wody zalega cisza.
  • Wrażenie ciszy uzyskał poeta dzięki  epitetom (np. „nieruchoma woda”, „gładkie zwierciadło”) oraz przenośniom (np. „staw jest niewidomy/oślepł”).
  • W 2 zwrotce obraz jest dynamiczny.
  • Tu też rolę odgrywają przenośnie (np. „nagle rozpęka wody szyba/ w kropel wytrysk się przemienia”).
  • Istotną role odgrywają nagromadzone czasowniki oraz kontrast (np. „cisza-plusk”).
  • Poeta wykorzystał również dźwiękonaśladownictwo poprzez nagromadzenie podobnych głosek (I zwrotka: cisza, nieruchomej, błękitnieje, niewidomy, lepł, nie dzieje, II zwrotka: rozpęka, szyba, kropel, wytrysk, wystrzeliła, ryba, wykrzyknik).
  • Występują rymy żeńskie o układzie krzyżowym,

Cisza na wodzie nieruchomej
Gładkim zwierciadłem błękitnieje.
Staw jest od blasku niewidomy:
Oślepł. I nic się już nie dzieje.

Nagle rozpęka wody szyba
I w kropel wytrysk się przemienia
To wystrzeliła z głębi ryba:
Wykrzyknik własnego milczenia.