Surrealizm to kierunek w sztuce nowoczesnej, który przeniknął do malarstwa w latach 20.XX wieku, jego okresem szczytowym były lata 30. XX wieku.
Pojawił się we Francji, a czas, w którym się narodził zyskał nazwę „epoki snów”.
Za autora terminu surrealizm uważany jest Guillaume Apollinaire, ale ojcem kierunku stał się André Breton, autor „Manifestu surrealizmu”.
Pierwsza wystawa dzieł surrealistów miała miejsce w 1925 roku.
Założenia surrealizmu to:
- przekazywanie stanów podświadomości,
- obraz wewnętrznej percepcji,
- dominacja niezwykłości, fantastyki, irracjonalności, wyobcowania.
Obrazy surrealistów zaprzeczały logicznemu porządkowi rzeczywistości, odkrywały nadrzeczywistość, ukazując senne marzenia i podświadomość w przypadkowym połączeniu różnych elementów. Zaprzeczali normom moralnym i buntowali się przeciwko wszelkim regułom . Surrealiści prowokowali, fascynowali się tym co niewidoczne, zaskakujące, nonsensowne i absurdalne, dostrzegali cudowność w rzeczach błahych, interesowali się hipnozą i psychoanalizą
Znawcy wyróżniają następujące typy malarstwa surrealistycznego:
- abstrakcyjne,
- figuratywne,
- kolaże.
Wybitni twórcy surrealistyczni to:
- Salvador Dali,
- Marcel Duchamp,
- Giorgio de Chirico,
- René Magritte,
- Joan Miro,
- Yves Tanguy,
- Max Ernst,
- Hans Arp,
- Oscar Dominiguez,
- Francis Picabia.
Jako współczesnych surrealistów polskich wskazuje się:
- Zdzisława Beksińskiego,
- Jarosława Kukowskiego,
- Piotra Naliwajko,
- Rafała Olbińskiego (kielczanin),
- Tomka Sętowskiego,
- Wojtka Siudmaka,
- Jacka Yerkę.