„Nad wodą wielką i czystą…” Adama Mickiewicza

  • Liryk będący przykładem wielkiego talentu poety.
  • Wiersz składa sie niejako z dwóch części.
  • Pierwszą z nich, opisową czynią 3 zwrotki, których podsumowaniem jest dwuwiersz.
  • Druga część to dwie zwrotki o charakterze refleksyjnym.
  • Cały utwór jest utrzymany w spokojnym tonie, ułatwiającym koncentrację czytelnika.
  • I zwrotka – opis krajobrazu górskiego, jego elementy kontrastują ze sobą, spokój, niewzruszenie wody odbijającej góry.
  • II zwrotka – bardziej dynamiczna,  woda nadal nieruchoma, ale po niebie płyną obłoki, niosące zapowiedź zmian.
  • III zwrotka – opis błyskawicy, grzmotów, burzy, ale bez wpływu na taflę wody, w której odbijają się błyski.
  • Podsumowaniem jest dwuwiersz, a kompozycja tej części jest przejrzysta, symbolizuje niezniszczalności i stałość.
  • Część druga to liryczne wyznanie, rozrachunek podmiotu lirycznego ze swoim życiem.
  • Poeta rozliczył się jako człowiek i twórca.
  • Podmiot liryczny w pierwszej części wiersza nie akcentuje swej obecności, dokonując przedstawienia krajobrazu.
  • Znawcy przedmiotu podkreślają, że wnioskiem płynącym z tego wiersza jest fakt, że poezji nie można nauczyć się na pamięć, ale należy ją przeżywać zgodnie z własnymi odczuciami.
  • Podmiot liryczny, tak jak poeta, akceptuje przemijalność świata, zdając sobie sprawę z trwałości poezji (literatury).

Nad wodą wielką i czystą
Stały rzędami opoki,
I woda tonią przejrzystą
Odbiła twarze ich czarne;

Nad wodą wielką i czystą
Przebiegły czarne obłoki,
I woda tonią przejrzystą
Odbiła kształty ich marne;

Nad wodą wielką i czystą
Błysnęło wzdłuż i grom ryknął,
I woda tonią przejrzystą
Odbiła światło, głos zniknął.

A woda, jak dawniej czysta,
Stoi wielka i przejrzysta.

Tę wodę widzę dokoła
I wszystko wiernie odbijam,
I dumne opoki czoła,
I błyskawice – pomijam.

Skałom trzeba stać i grozić,
Obłokom deszcze przewozić,
Błyskawicom grzmieć i ginąć,
Mnie płynąć, płynąć i płynąć –