- Powieść o zbrodniach hitlerowskich popełnianych w majestacie faszystowskiego prawa, na oczach świata dokonywano zbrodni ludobójstwa.
- Utwór ma charakter reportażowy, wiąże się z powracającą po latach tematyką wojenną i niezatartym piętnem okrucieństwa ludzi wobec ludzi.
- Główny wątek fabularny utworu: aresztowanie i uwolnienie Irmy Seidelman, jej powojenne losy.
- Fabuła powieści podporządkowana jest warstwie refleksyjnej wszechwiedzącego narrators, który w XX rozdziałach przedstawia kolejne, następujące zdarzenia:
- ***** przypadkowe spotkanie pani Seidelman z żydowskim szpiegiem donosicielem, Bronkiem Blutmanem, który za cenę własnego przetrwania i życia denuncjował innych Żydów, według wyznaczonego mu przez gestapo limitu,
- ***** dzieje rodziny Fichtelbaumów, szkolna przyjaźń Henia Fichtelbauma z Pawłem Kryńskim: „Henryczek wychował się na pograniczu światów, ziemi niczyjej, bo jego ojciec, mecenas Fichtelbaum, wywodził wprawdzie ród z familii pobożnych, ortodoksyjnych Żydów, ale ukończył był studia prawnicze, porzucił dawne środowisko i rozstał się z religią mojżeszową. Rodzina była galicyjska, uboga, prowincjonalna…”.
- Czas powstania utworu to lata 1984-85.
- Czas powieściowy to:
- ***** „wokół fontanny siadywali na ławeczkach powstańcy roku 1863, rewolucjoniści roku 1905, weterani roku 1914, szwoleżerowie roku 1920, krótkowzroczne nauczycielki, które w młodych latach dygały przed Orzeszkową, spiskowcy i Sybiracy, więźniowie Moabitu i twierdzy w Ołomuńcu, kupcy bławatni z Nowolipia i hurtownicy towarów żelaznych z Gęsiej, antykwariusze ze Świętokrzyskiej, młodzi dyplomaci z pałacu bruhlowskiego…”. Moabit to dzisiejsza Jordania, Ołomuniec to region Moraw, Czechy.
- ***** okres getta warszawskiego, powstanie w getcie 1943 roku.
- ***** internowanie w czasie stanu wojennego, lata 1981-1982.
- ***** rozmowa Pawła Kryńskiego z Władysławem Gruszeckim „Kiedyś pokolenia przekazywały sobie płonąca pochodnie (…) gdzie jest ta zgasła pochodnia prawdy i autentyczności, którą niedawno chcieli zapalić stoczniowcy Gdańska? Czy i tym razem przegraliśmy ostatecznie i na zawsze? O czym pan myśli – spytał cicho Gruszecki. – O swoim internowaniu – odparł Paweł (…) Kiedy patrzyłem na mazowieckie i małopolskie twarze chłopaków w milicyjnych panterkach, spadałem w przepaść”.
- wspomnienia walk w Izraelu (żołnierze izraelscy kontra Palestyńczycy).
- Zbrodnie totalitaryzmu: „W czasach, o których mowa, szalał w Europie totalizm młodzieńczy, niezwykle drapieżny i agresywny, który mordował bez litości całe narody, przy okazji grabiąc je w sposób bezprzykładny. Później świat miał się trochę ustatkować, bo nie było już wojny – przynajmniej w Europie – a zatem totalizmy uprawiały swój proceder bardziej dyskretnie, rzadko sięgając po ludzkie życie, o wiele zaś częściej po ludzką godność i wolność, nie gardząc oczywiście rabunkiem mienia, zdrowia, a przede wszystkim świadomości. Wiktor Suchowiak miał dożyć czasów, kiedy totalizmy pod każda szerokością geograficzną i pod rozmaitymi hasłami ideowymi uprawiały bandytyzm zupełnie jawnie, w biały dzień, przy akompaniamencie orkiestr dętych oraz deklamacji, czasem niepozbawionych liryzmu”.
- Powieść Szczypiorskiego przetłumaczono na 14 języków świata, uważana jest za kontynuację przesłania Antoniego Słonimskiego w wierszu „Elegia miasteczek żydowskich”.
- Brak zróżnicowania językowego, dialogi relacjonuje narrator.
- Stosuje często mowę pozornie zależną.
- Brak też jednoznacznych kryteriów podziału na bohaterów dobrych i złych.