- Bajka od lat stanowiła podstawowy gatunek twórczości ustnej.
- Były to utwory epickie, oparte na motywach folklorystycznych, pisane później proza i wierszem.
- Zawierały naukę moralną.
- Do 1900 roku większość powszechnie znanych i opowiadanych z pokolenia na pokolenie bajek zostało spisanych i wydanych.
- Na przełomie wieków na półki trafiła amerykańska bajka „Czarnoksiężnik z krainy Oz” Franka Bauma, bohaterka Dorotka ze stanu Kansas zostaje porwana przez wiatr i przeniesiona do nieznanej krainy, poznając ten lą spotyka fantastyczne stwory (Blaszanego Drwala bez serca, Stracha na Wróble, któremu brakuje mózgu oraz tchórzliwego Lwa, bajka została spopularyzowana przez słynny musical w 1939 roku.
- Do tradycji bajek dla dzieci nawiązuje również zekranizowana kilkakrotnie seria opowieści „Przygody Piotrusia Pana”, autorstwa J.M. Barie, gdzie autor wykorzystał motyw pobytu bohaterów w innej rzeczywistości, Wendy i jej bracia za namową Piotrusia Pana i wróżki Dzwoneczek przenoszą się do fantastycznej krainy, gdzie przychodzi im walczyć z niegodziwym Kapitanem Hakiem.
- Bajki o zwierzętach, posługujących się ludzką mową i symbolizujących ludzkie postawy, od początków gatunku stanowiły jego ważną część. Pierwszymi twórcami bajek zwierzęcych byli Ezop i Fedrus (starożytność), twórcami którzy przejęli tę tradycję byli m. in. J. La Fontaine, G.E. Lessing, I. Krasicki, A. Mickiewicz.
- Rudyard Kipling uważany jest za jednego z doskonałych twórców bajek, jego „Księga dżungli” (1902) to opowieść fantastyczna o chłopcu wychowanym przez wilki, mimo upływu lat cieszy się nadal popularnością, kilkakrotnie była też filmowana.
- Nie sposób, w tym zestawie, pominąć opowiadania „Doktor Dolittle i jego zwierzęta” Hugh Loftinga. W bajkach tych zwierzęta nie upodabniają sie do ludzi, tylko lekarz posiada umiejętność rozumienia ich mowy i komunikacji.
- Do tradycji bajek i opowieści fantastycznych zaliczyć można twórczość Jana Brzechwy, który w takich utworach jak „Sto bajek” czy „Akademia pana Kleksa” odwołuje sie do dziecięcego poczucia humoru, doskonale bawiąc najmłodszych czytelników.
- Wiek XX i XXI przyniósł wiele książek przygodowych, które zyskały światowa popularność.
- Genezy tego typu literatury dopatrywać się można w powieści „Przypadki Robinsona Cruzoe”.
- Doczekała się ona wielu parafraz i naśladownictw,
- Twórczynią tego gatunku Enid Blyton, która napisała ponad 600 książek (wg krytyków niskiej wartości), czytelnicy jednak kochali jej książki, które sprzedawały się w ogromnych ilościach.
- W literaturze polskiej klasyczną powieścią przygodową stał się utwór H. Sienkiewicza „W pustyni i w puszczy”.
- Książka nawiązuje do powieści Umińskiego, charakteryzuje się jednak bardziej wyrazistymi postaciami.
- Tradycję tę kontynuowali później tacy twórcy jak Alfred Szklarski ze swoją, niezwykle popularną serią opowiadającą o przygodach Tomka Wilmowskiego (np. „Tomek w krainie kangurów”, „Tomek wśród łowców głów„, „Przygody Tomka na Czarnym Lądzie”, „Tomek na wojennej ścieżce„, „Tomek na tropach Yeti”, „Tajemnicza wyprawa Tomka”).
- Za klasyków fantastyki naukowej uznaje się Juliusza Verne’a (np. „2000 mil podmorskiej żeglugi” czy Herberta Wellsa (np. „Wehikuł czasu”).
- Literatura science fiction w pełni rozwinęła się właśnie w XX wieku.
- W obrębie tego gatunku znalazły się zarówno książki o charakterze czysto rozrywkowym, jak i o ambicjach literackich i filozoficznych.
- Powieści fantastycznonaukowe, jak „Fundacja” I. Asimowa, „415 0 Fahrenheita” R.D. Bradbury’ego czy „Piknik na skraju drogi” Strugackich, stały się bardzo popularne, zarówno wśród dorosłych, jak i młodzieży.
- Powstawały również powieści fantastyczne, skierowane głównie do młodego czytelnika, na gruncie polskim twórcą był Władysław Umiński (np. „W nieznane światy”, „Na drugą planetę„) czy K. Fiałkowski (” np. „Wróble galaktyki„).
- Zdecydowanie największą popularnością u młodzieży cieszyły się utwory zaliczane do nurtu fantasy, czyli baśniowo-fantastyczne opowieści, często nawiązujące do średniowiecznych legend i mitów, a za głównego inspiratora literatury fantasy uważa się J.R.R. Tolkiena, twórcę „Hobbita” i sagi „Władca pierścieni”.
- Koniec XX wieku to początek (1997-2007), „Harry Pottera”, serii siedmiu powieści fantasy autorstwa brytyjskiej pisarki J.K. Rowling, przedstawiającej świat magii, czyli społeczność czarodziejów, istniejącą równolegle do świata niemagicznego, tak zwanego mugolskiego.
- Wielu twórców sięgało po konwencję powieści detektywistycznej.
- Wymienić tu należy takich twórców, jak: A. Bahdaj, Z. Nienacki.
- Niektóre z powieści miały charakter moralno-obyczajowy, a ich twórcy to: E. Niziurski, H. Ożogowska, J. Domagalik.
- Tematykę biograficzną podejmował J. Chamiec, a historyczną K. Bunsch, czy H. Rudnicka.
- Powstawały też książki kierowane głównie do dziewcząt, np. utwory A. kamieńskiej czy J. Kulmowej.