Realizm uznaje się za dominujący prąd literacki okresu pozytywizmu, którego istotne cechy to:
- iluzja rzeczywistości, świat przedstawiony w literaturze jest prawdopodobny do rzeczywistego,
- zasada typowości poprzez ukazanie reprezentatywnych sytuacji, wydarzeń, postaci, zjawisk, procesów,
- obiektywizm,
- mnogość szczegółów,
- zachowanie cyklu przyczynowo-skutkowego w przedstawianiu wydarzeń,
- język prosty, potoczny, dostosowany do środowiska,
- jednostka przedstawiana jako element społeczeństwa,
- ukazywanie wszystkich grup społecznych (panorama społeczeństwa),
- różne wymowy utworów: dynamiczna, dydaktyczna, często krytyczna lub satyryczna.