- Esej znalazł swe miejsce w literaturze współczesnej.
- Fragmenty eseistyczne pojawiają się także we współczesnych powieściach.
- Eseje poruszają bardzo rozległą tematykę.
- Podejmują rozmaite tematy, nawiązując do historii, sztuki, literatury, filozofii, religii, polityki.
- Esej filozoficzny (powiązany z historią filozofii, religii, kultury) był domeną Leszka Kołakowskiego.