- Książka z 1993 roku, z listy lektur szkolnych.
- Stanowi obraz tragicznych losów Polaków pod sowiecką okupacją.
- Ilustruje nieludzkie czasy stalinowskie, działalność sowieckich służb specjalnych we wschodniej części Polski, będących bardziej okrutnymi niż gestapo.
- Inspiracja do jej napisania stała się autentyczna relacja Antoniego Tuchoskiego – bohatera i zarazem narratora utworu, zwykłego żołnierza, sierżanta.
- Historia o ludziach skazanych na zesłanie na Sybir (sowieckie łagry), Kazachstan, którzy doświadczyli niezmiernego zła.
- Stanowi protest wobec nieludzkich czasów i dowód godności, honoru, obrony polskiej tożsamości.
- Utwór nie jest relacją dokumentalną, nie ma dokładnych dat wydarzeń.
- To fikcja literacka , która ilustruje pewien wycinek historii widziany oczami narratora.
- Doskonale oddaje losy wszystkich żyjących pod reżimem stalinowskim Polaków.
- Poszczególne relacje opatrzone są komentarzami narratora, które pozostały w pamięci uczestników wydarzeń.
- Książka napisana jest kresowym językiem.
- Książka składa się niejako z 4 obrazów, stanowiących literackie świadectwo.
- I część – „Charosza twarz” , wspomnienie ataku armii sowieckiej na polskie ziemie wschodnie we wrześniu 1939 roku, opis śmierci bliskiego przyjaciela, dostanie się do niewoli, bestialskie zamordowanie podchorążego podczas ucieczki z konwoju, opowiadanie o własnej ucieczce podczas postoju na cmentarzu,
- II część – „Piosenka o Katiuszy” to opowiadanie o obławie NKWD na polskich jeńców, podczas której narrator zostaje zatrzymany i ucieka w obawie przed egzekucją, ranny znajduje ratunek w domu Marii i Stanisława, narrator następnie relacjonuje kolejne aresztowanie przez NKWD i skazanie go na zsyłkę, przedstawia także opowieść o transporcie na Sybir.
- III – „Konie” t o obraz syberyjskiego łagru, najbardziej poruszająca część utworu, Tucholski opiekuje się w obozie końmi, których los nie jest wcale lepszy od więźniów, kiedy konie zaczynają chorować na nosaciznę zostaje skazany na karcer za zmarnowanie sowieckiego dobra, później kiedy był osadzony w więzieniu w Krasnojarsku dowiedział się o epidemii w obozie, która zaczęła się od choroby koni, opowiada także o nieludzkim stłumieniu choroby, z którą zapoznał go współwięzień, były naczelnik łagru, prośba do władz o pomoc zaskutkowała likwidacją obozu , zgromadzeniem wszystkich ludzi i chorych zwierząt w barakach, które następnie podpalono, śmierć wszystkich w płomieniach
- IV – „Polski pop:, opowieść o zesłaniu w góry Ałtaj, amnestii i nieudanej próbie dostania się do armii gen. Andersa.