Epoka baroku podważyła poczucie ładu i harmonii. Teoria Mikołaja Kopernika zburzyła dotychczasowe postrzeganie kosmosu z Ziemią jako jego centrum, zniwelowała również przeświadczenie człowieka, że ma on uprzywilejowaną rolę do spełnienia i, a jego istnienie jest niezwykle ważne we wszechświecie.
Myśli filozoficzne i teologiczne skupiały uwagę na niepewności ziemskiego bytowania, na kruchości świata doczesnego. Trzeba pamiętać, że reformacja dokonała rozbicia chrześcijaństwa, co także powodowało postawy niepewności, obaw i niepewności. Zniknęło niejako przekonanie o trwałości tego, co zależy od człowieka.
Dramatycznie wręcz przeżywano upływ czasu i bezradność wobec tego faktu, dlatego miejsce szczególne przypadło w literaturze i sztuce XVI i XVII wieku motywowi marności, kruchości świata, mającego swe źródło w Księdze Koheleta (Eklezjastesa).