Sprawdzian z biologii to odwiedziny w świecie grzybów. Krótkie omówienia zostały przedstawione zgodnie z poleceniami nauczyciela, mały administrator już po sprawdzianie, więc udostępniamy dla potomnych.
Grzyby – Charakterystyka budowy i czynności życiowych
Wiadomości z podręcznika str. 92-101 oraz 112-113 (wiadomości dotyczące grzybów)
Zagadnienia:
– Wyjaśnij jakie organizmy należą do królestwa grzybów (różnorodność cech budowy)
– Napisz na jakie grupy podzielono grzyby i podaj przykład organizmu należącego do danej grupy.
– Opisz środowisko życia grzybów (wymień miejsca gdzie mogą żyć).
– Wyjaśnij pojęcia:
chityna,
grzybnia,
strzępki,
owocnik,
zarodnik
mikoryza
– Podpisz na rysunku elementy budowy grzyba
– Opisz dwa różne sposoby odżywiania się grzybów (jak zdobywają pokarm i czym się odżywiają – saprofag, pasożyt)
– Opisz sposoby rozmnażania się grzybów.
– Opisz sposoby oddychania grzybów.
– Omów budowę porostu
– Omów znaczenie grzybów, pozytywne i negatywne.
owa i funkcje życiowe
– Wyjaśnij jakie organizmy należą do królestwa grzybów (różnorodność cech budowy)
Królestwo grzybów obejmuje liczne gatunki, których przedstawiciele mają różne rozmiary, kształty i budowę.
Grzyby mają zróżnicowaną budowę, są wśród nich:
- jednokomórkowce, drożdże,
- wielokomórkowce, koźlarz, maślak, muchomor, borowik i pleśnie, np. pędzlak i kropidlak.
Grzyby to organizmy jądrowe, których ściana komórkowa jest zbudowana ze specjalnego rodzaju cukru – chityny.
Grzyby jednokomórkowe (drożdże) mają:
- ścianę komórkową, jądro i wodniczkę.
Grzyby wielokomórkowe zbudowane są z:
- grzybni, czyli mikroskopowych nitek nazywanych strzępkami,
- zaliczane są do plechowców, bo ich ciało to plecha,
- u niektórych grzybów (np. kapeluszowych)) strzępki przerastające podłoże łączą się bardzo ściśle i tworzą owocniki, na których powstają zarodniki
Owocniki mają różne kształty:
Napisz na jakie grupy podzielono grzyby i podaj przykład organizmu należącego do danej grupy.
Grzyby mają zróżnicowaną budowę, są wśród nich:
- jednokomórkowce, drożdże,
- wielokomórkowce, koźlarz, maślak, muchomor, borowik i pleśnie, np. pędzlak i kropidlak.
U grzybów kapeluszowych owocniki są zróżnicowane na:
- trzon,
- kapelusz
Na spodniej stronie kapelusza grzybnia może mieć kształt:
- blaszek, np. pieczarka, rydz i muchomor,
- rurek, np. borowik, maślak.
W warstwie grzybni tworzą się zarodniki, czyli komórki służące do rozmnażania bezpłciowego.
Pleśniak to jeden z grzybów rozwijających się na psującej żywności, jego plecha jest zbudowana z luźnych strzępek, na których powstają zarodnie wytwarzające zarodniki.
Pleśnie rozwijające się na produktach są grzybami.
– Opisz środowisko życia grzybów (wymień miejsca gdzie mogą żyć).
Organizmy należące do królestwa grzybów żyją głownie na lądzie.
Występują w miejscach ciepłych i wilgotnych.
Rozwijają się prawidłowo, gdy temperatura otoczenia wynosi od 5 do 300C.
Spotyka się je w lasach, w warstwie runa leśnego, bo mają tam odpowiednie warunki.
Grzyby żyją również w glebie, na powierzchni i wewnątrz innych organizmów.
Wyjaśnij pojęcia:
chityna
Specjalny rodzaj cukru, tworzy ściany komórkowe grzybów
grzybnia
Ciało grzyba zbudowane ze strzępek.
strzępki
Mikroskopijne nitki, które tworzą grzybnię.
owocnik
Występują u niektórych grzybów, np. kapeluszowych, a tworzą je strzępki przerastające podłoże, które bardzo ściśle się łączą.
zarodnik
Komórka, która powstaje podczas rozmnażania grzybów.
mikoryza
Symbioza grzybów z roślinami (ich korzeniami) np. drzew. Polega na tym, że strzępki grzyba oplatają korzenie roślin i zaopatrują je w wodę wraz z solami mineralnymi. W zamian czerpią substancje niezbędne do życia, np. cukry wytworzone przez roślinę w procesie fotosyntezy.
– Podpisz na rysunku elementy budowy grzyba
Opisz dwa różne sposoby odżywiania się grzybów (jak zdobywają pokarm i czym się odżywiają – saprofag, pasożyt)
Grzyby są organizmami cudzożywnymi.
W swoich komórkach nie mają chloroplastów, więc nie korzystają ze światła podczas odżywiania.
Potrzebują natomiast wody i substancji pokarmowych, które pobierają ze środowiska.
Pokarm pozyskują przez rozkład obumarłych szczątków organizmów i innych substancji pochodzenia naturalnego. Trawią swój pokarm poza organizmem.
Do podłoża wydzielają soki trawienne, które rozkładają (trawią) substancje pokarmowe.
Strawione substancje pokarmowe grzyby chłoną z podłoża.
Grzyby pasożytnicze odżywiają się kosztem innego organizmu.
Niektóre grzyby żyją w symbiozie i oba organizmy czerpią z tego korzyści.
Saprofag = cudzożywny
Pasożyt = organizm, który czerpie korzyści ze współżycia, a drugi ponosi szkody.
Opisz sposoby rozmnażania się grzybów
Grzyby rozmnażają się na wiele sposobów.
Głównie jest to rozmnażanie bezpłciowe poprzez zarodniki.
Grzyby kapeluszowe właśnie w tym celu wytwarzają zarodniki.
Większość grzybów może rozmnażać się przez fragmentaryzację grzybni, np. pleśniak.
Tak rozmnażają się grzyby hodowane, np. pieczarki w pieczarkarniach.
Drożdże rozmnażają się przez pączkowanie, na komórce macierzystej powstaje pączek, z którego rozwija się komórka potomna.
Opisz sposoby oddychania grzybów
Większość grzybów oddycha tlenowo.
Beztlenowo oddychają drożdże – przeprowadzają fermentację alkoholową, a końcowym produktem ich oddychania jest alkohol i dwutlenek węgla.
Omów budowę porostu
Grzyby porostowe to szczególny rodzaj grzybów.
Składają się z 2 organizmów: grzyba i glonu. Oba organizmy czerpią z tego korzyści.
- Grzyb (organizm cudzożywny) swoimi strzępkami oplata komórki glonu, chroni je w ten sposób przed wyschnięciem i działaniem niekorzystnych czynników środowiska, dostarcza wodę z solami mineralnymi,
- Glon (organizm samożywny), wytwarza w procesie fotosyntezy substancje odżywcze, np. cukry, z których korzysta też grzyb.
Omów znaczenie grzybów, pozytywne i negatywne
Grzyby odgrywają ważną rolę w przyrodzie:
- Rozkładają martwe rośliny, zwierzęta i odchody zwierząt do postaci soli mineralnych,
- z tych soli mineralnych korzystają rośliny i w ten sposób oczyszczają powietrze,
- niektóre grzyby są symbiotyczne i wchodzą w obopólne korzyści z roślinami nasiennymi, glonami i zwierzętami,
- symbiozę grzybów z roślinami (np. drzewami, krzewami) nazywa się mikoryzą,
- niektóre grzyby są pasożytami roślin, np. huba,
- grzyby porostowe (porosty) wydzielają do podłoża substancje – kwasy porostowe, które pełnią funkcję obronną, np. hamują rozwój mikroorganizmów, kwasy te przyczyniają się do stopniowego kruszenia skał, w okruchach skalnych osadzają się obumarłe szczątki porostu oraz nawiewane przez wiatr szczątki roślin, a zwierzęta zostawiają odchody, w ten sposób dochodzi do tworzenia zaczątków gleby,
- porosty z tego powodu zalicza się do organizmów glebotwórczych, ich wzrost jest powolny, a do rozwoju potrzebują dwutlenku węgla, wody i światła, dlatego są pierwszymi organizmami, które zasiedlają nowe tereny o podłożu skalnym, określa się je mianem organizmów pionierskich.
Pozytywne znaczenie grzybów:
- drożdże wykorzystuje się w gospodarstwie domowym do spulchniania wypieków, nieraz produkcji win, piwa i innych alkoholi,
- w farmaceutyce grzyby wykorzystuje się do produkcji antybiotyków (np. penicyliny i innych leków,
- grzyby w stanie normalnym i suszonym wykorzystuje się jako dodatek do potraw, np., potrawy wigilijne, mają dobry smak i zapach,
- najdroższe grzyby na świcie to trufle, które wytwarzają bulwiaste podziemne owocniki, w których po przekrojeniu widać warstwy grzybni produkującej zarodniki, do ich zbierania szkoli się psy i świnie,
- dzięki grzybom powstają sery pleśniowe, kefiry, ale pleśń w tych produktach nie jest chorobotwórcza,
- grzyby porostowe wykorzystuje się do badania stanu zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego, bo porosty są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenia związkami siarki, na terenie gdzie jest ich dużo porosty nie występują lub występują porosty skorupiaste, liściaste pojawiają się, gdy powietrze jest mniej zanieczyszczone.
Negatywne znaczenie grzybów
- wywołują wiele chorób u ludzi, zwierząt i roślin, np. grzybice skóry, włosów, paznokci.
- Groźne są niektóre pleśnie, które w wysokiej wilgotności niszczą przedmioty, książki, żywność, wytwarzają substancje trujące – toksyny- o działaniu rakotwórczym,
- Atakują też rośliny uprawne, np. buławianka czerwona, rdza źdźbłowa, mąka ze skażonych ziaren nie nadaje się do spożycia, bo zawiera substancje trujące.
Grzyby jadalne i trujące
- Grzyby trujące zawierają substancje, które uszkadzają komórki narządów, np. wątroby.
- Trzeba być dlatego bardzo ostrożnym.
