Pustelnik [IV cz. „Dziadów” Adama Mickiewicza]

  • Pustelnik pojawia się w mieszkaniu Księdza (unickiego) jest wędrowcem.
  • Znaczący jest fakt, że jest to wędrowiec zagubiony.
  • Nie wie bowiem skąd idzie , nie zna też przyszłości.
  • Poszukuje, jak się zdaje, drogi do śmierci.
  • Dzieci rozpoznają w nim upiora.
  • On sam o swojej śmierci mówi w kategoriach egzystencjalnych („umarły dla swiata”).
  • Ważne jest jergo egzystencjalne pytanie „czy mnie rozumiecie”.
  • Dramat od tego momentu jest sporem toczonym między przybyszem, który często nie respektuje zasad logiki a księdzem.
  • Będzie zmierzał ku rozpoznaniu bohatera jako ucznia Księdza – Gustawa.
  • Dramat trwa przez trzy rytualne godziny: miłości, rozpaczy i przestrogi.
  • Staje się spowiedzią bohatera, który zachowuje się teatralnie.
  • Odgrywa swoista dramę, m. in. inscenizacja „cudu” z kołatkiem, udane samobójstwo, zachowanie przedstawiane w didaskaliavh.
  • Jednocześnie sprawia wrażenie szaleńca.
  • Jest ponadto upiorem.
  • Na końcu człowiekiem nieszczęśliwie zakochanym.

Wg M. Kuziak, Lektury bez tajemnic, Od średniowiecza do Młodej Polski, Kraków 1999.