- W literaturze antycznej rodzaj rozprawy.
- Porusza głównie tematy etyczne.
- Napisana jest w swobodnym, lekkim tonie.
- Język często rubaszny łączy się z elementami powagi i poruszanym uczonym wywodem.
- W literaturze nowożytnej diatryba oznacza, często krytyczny utwór literacki.
- Odznacza się ostrą polemiką.
- Autor nadaje mu zjadliwy i prześmiewczy charakter.