- Ludzie oświecenia kochali ogrody.
- Odpowiadała im natura rozsądnie uporządkowana, ujęta w ryzy kultury.
- Odnajdowali w niej zagubiony raj i szansę powrotu do pierwotnej, naturalnej szczęśliwości.
- Jeden z najsłynniejszych ogrodów epoki wyrósł wprost zx ukraińskiego stepu.
- Na rozkaz Szczęsnego Potockiego w malowniczym jarze niedaleko Humania zbudowano za gigantyczną wówczas sumę 15 mln złotych najpiękniejszy ogród krajobrazowy w Europie.
- Fundator nazwał go „Sofiówką” na cześć ukochanej żony, Zofii Wittowej-Potockiej.
- Było w tym ogrodzie wiele wspaniałych rzeczy:
- bujna roślinność, rozmieszczona kunsztownie,
- sztuczne groty,
- jeziora,
- wodospady,
- fontanna, która strzelała woda na wysokość 20 m,
- pięknie wkomponowane w zieleń budowle.
- Hołdem złożonym temu pięknemu miejscu był wiersz „Sofiówka” Stanislawa Trembeckiego.