„Oda do młodości” Adama Mickiewicza

„Oda do młodości” powstała w Kownie , w grudniu 1820 roku, a wyrosła z atmosfery wileńskiego życia studenckiego i organizacji filomackich. Była wezwaniem do przemiany świata, pełnym wiary w zwycięstwo, przepełniona również ogromnym entuzjazmem. Utwór uznany za szczytowe osiągnięcie poezji filomackiej. Entuzjastyczna pochwała młodości jako boskiej siły, która stworzy “świat ducha”.

Przez długie lata „Oda do młodości” krążyła w odpisach, pierwszy raz opublikowano ją w 1827 roku w antologii „Polihymnia” we Lwowie, szczególną popularność zyskała w okresie powstania listopadowego.

„Oda” odzwierciedla sytuację przemiany jaka dokonała się wówczas w literaturze polskiej, z jednej strony związana jest z dziedzictwem oświecenia (gatunek, sposób obrazowania, symbolika, ideały przyjaźni, jedności), z drugiej kreuje nieprzeciętne=, romantyczne  „ja” podmiotu mówiącego, romantycznego przywódcę, który wzywa młodych do przemiany świata, „staremu” porządkowi przeciwstawia nowy, a młodość przedstawia w kategoriach potęgi, czynu i świętości.

Idee oświeceniowe	Idee romantyczne
gatunek literacki, sposób obrazowania (motywy mitologiczne, personifikacja gwałtu i słabości, alegorie), idee (wiarę w postęp, podporządkowanie jednostki zbiorowości, rewolucyjny jakobinizm)	temat utworu (pochwała młodości), podmiot liryczny (“ja” utożsamiane ze zbiorowością), idee (przeciwstawienie “młodych” – “starym”, ubóstwienie młodości, ukazanej nie jako kategoria biologiczna czy socjologiczna, ale jako siła kreacyjna o boskiej potędze,  wyższość “świata ducha” nad “światem rzeczy”, odrzucenieracjonalizmu).

„Oda” kształtowała świadomość narodową i na stałe weszła do narodowej pamięci, przez dziesięciolecia była wierszem programowym polskiej młodzieży. Pozostała też ciągle żywym źródłem literackich inspiracji, haseł, cytatów, odwołań. Do „Ody” nawiązywali prawie wszyscy twórcy naszej literatury (Juliusz Słowacki, Bolesław Czerwieński, Cyprian Kamil Norwid, Teofil Lenartowicz, Eliza Orzeszkowa, Maria Konopnicka, Adam Asnyk, Ildefons Gałczyński, Tadeusz Różewicz).

„Odę do młodości” przełożono na kilkanaście języków, stała się ponadto wartością ogólnoludzką.