Archaizm

  • Z greckiego oznacza „staroświecki”.
  • Archaizm – wyraz z minionej epoki historycznej, który wyszedł z użycia lub wobec którego użytkownicy języka mają odczucie, że jest przestarzały.
  • Nie są to wyrazy używane współcześnie, dlatego postrzega sie je jako przestarzałe i niezrozumiale  w świetle norm poprawnościowych języka współczesnego.
  • W utworach literackich używa się archaizmów jako środków stylistycznych.

Wyróżnia się archaizmy:

  • ***** leksykalne (słownikowe), czyli wyrazy, które wyszły z użycia, np. rucho = suknia, dziewierz = nazwa pokrewieństwa,
  • ***** znaczeniowe (semantyczne), czyli wyrazy, czyli wyrazy, które zmieniły znaczenie, np. larwa = maska, upiór, straszydło, przytomny = obecny,
  • ***** fonetyczne, czyli wyrazy mające obecnie inne brzmienie, np. uźrzeć = ujrzeć, w Polszcze = w Polsce,
  • ***** słowotwórcze, czyli wyrazy tworzone za pomocą starych formantów, np. kawalec = kawałek,
  • ***** frazeologiczne, np. nie dać czemu wprzód= nie dać się przewyższyć,
  • ***** składniowe, np. Pasterz mienił się tę to owcę pospołu z drugimi do wsi przyprowadzić,
  • ***** fleksyjne, czyli niewystępujące dziś formy odmiany, np. płaczęcy, dwie babce.