Bajka – krótki utwór fabularny, często wiersz, zawierający pouczenie, sąd moralny. Historia przedstawiana w bajce stanowi ilustrację prawdy ogólnej, uniwersalnej. Stosunki przedstawiane w bajce w świecie zwierząt – tak naprawdę pokazują stosunki międzyludzkie.
Charakterystyczne dla bajki są przeciwstawienia, szczególnie sytuacji i ról bohaterów (wilk-owca) oraz antytezy (dobro-zło). Bohaterami są najczęściej zwierzęta, rzadziej ludzie, rośliny, przedmioty.
Wyróżnia się bajkę epigramatyczną, tzw. ezopową, krótką i zwięzłą oraz narracyjną, fabularną. Jest to Za najbardziej popularna bajka, jej twórcą (piszącym prozą) był Ezop (VI w. p. n.e.)
Pierwsze wątki bajkowe w literaturze polskiej pojawiły się w średniowieczu, a istotne zmiany w jej obrębie następowały w kolejnych okresach literackich. Bajka była najpopularniejszym gatunkiem literackim w poezji polskiej doby oświecenia.
Istotne cechy bajki to:
- Pouczający charakter i występowanie morału.
- Uniwersalne, ponadczasowe prawdy.
- Obraz cech ludzkich przy zastosowaniu alegorii.
- Prostota, zwięzłość, jednoznaczność.
Bajka należy do literatury dydaktycznej, łączy pożytek z zabawą, krytykuje w sposób ukryty, pośredni.
W literaturze polskiej bajkopisarstwem parali się:
- Biernat z Lublina,
- K. Niemirycz,
- I. Krasicki,
- S. Trembecki,
- A. Mickiewicz,
- A. Fredro,
- J. Lemański,
- B. Hertz,
- J. Ejsmond.