Béla Bartók
(25 marca 1881, Sânnicolau Mare, dziś Rumunia (kiedyś Węgry) – 26 września 1945, Nowy Jork, Nowy Jork, Stany Zjednoczone)
- Kompozytor i pianista węgierski.
- Pobierał nauki w Bratysławie, ucząc się gry na fortepianie i studiował harmonię kompozycji. Później studiował w Akademii Muzycznej w Budapeszcie.
- Zarzucał komponowanie i powracał do niego. W 1904 roku odniósł w Budapeszcie oszałamiający sukces wykonaniem swego poematu „Kossuth”, będącego hymnem na cześć rewolucyjnego przywódcy z 1848 roku.
- Uznawany za jednego z największych kompozytorów XX wieku, nie miał jednak osobowości gwiazdy scenicznej, był człowiekiem spokojnym i niekonfliktowym, brzydził się skandalami.
- W latach 1907-1934 by profesorem fortepianu w Akademii Muzycznej w Budapeszcie.
- Z muzyką ludową zetknął się dzięki innemu kompozytorowi węgierskiemu Zoltánowi Kodály. Zorientował się, że olbrzymia część kulturalnej spuścizny chłopów węgierskich odchodzi w zapomnienie, dlatego przez wiele następnych lat wszystkie wakacje spędzał w najbardziej oddalonych zakątkach Węgier, gdzie przetrwała stara tradycja. Nagrywał ludowe piosenki na prymitywnym fonografie Edisona. Jego badania objęły także tradycje chłopów rumuńskich, słowackich, serbskochorwackich, arabskich i tureckich. Sporządził zapis nutowy i sklasyfikował tysiące pieśni, a była to ogromna praca. Podobnego zadania podjął się w Polsce Oskar Kolberg (1814-1890), twórca podstaw etnografii polskiej.
- W kompozycjach Béli Bartóka widoczne są wpływy wielu twórców XX wieku. Mieszają się one z indywidualnym stylem kompozytora, który zasłynął jako piewca muzyki ludowej i autor analiz z tego zakresu, jeden z prekursorów etnografii muzycznej.
- Muzyka ludowa wywarła znaczący wpływ na kompozycje Bartóka, inspirując go do tworzenia oryginalnych linii melodycznych i harmonii.
- Bartók pisał utwory przeznaczone na scenę, tworzył muzykę orkiestrową i kameralną.
- We wczesnych latach dwudziestych ubiegłego stulecia zafascynowany by nowoczesnymi technikami kompozycji Arnolda Schönberga, co zaowocowało stosowanie dysonansu.
- Był zaniepokojony ruchami faszystowskimi, zabronił wykonywana swoich utworów w Niemczech, nie mógł jednak opuścić Węgier ze względu na starą matkę. Dopiero po jej śmierci w 1939 roku zaczął starania o wyjazd do USA i w 1940 roku wyruszył za ocean.
- Zmarł 5 lat później w trakcie pracy nad „Kwartetem na altówkę”.