Bazylika to kościół w stylu gotyckim, usytuowany na wzgórzu, w obrębie sandomierskiej Starówki. Budowa zaczęła się około 1360 roku, później, w połowie XV wieku, została rozbudowana, fasada świątyni to rok 1670. W kolejnych latach (1708–1776) zmianom poddano wnętrza, zjawisko to nazwano barokizacją. Koniec XIX wieku przyniósł odnowienie świątyni, według wskazań ks. Józefa Karsznickiego (wykonano wówczas okładzinę elewacji z cegły). Świątynia jest katedrą od 1818 roku, bazyliką mniejszą od 1960.
Wyposażenie bazyliki jest wspaniałe, zachwycają liczne nagrobki, ołtarz główny, jak i boczne, wspaniałe zdobienia sklepień i ścian. Teraz (2019) bazylika poddawana jest kolejnej renowacji.
Tuż przy wejściu znajdują się dwie tablice pamiątkowe, w tym jedna poświęcona Papieżowi – Janowi Pawłowi II.
