Fonetyka

Zmiany w wysokości tonu w obrębie sylaby. Polega na wznoszeniu się lub opadaniu głosu w trakcie wypowiedzi. Intonacja wyrazowa to inaczej akcent sylaby. Rozróżniajmy intonacje: opadającą, przy której początek sylaby bywa wyżej wymawiany niż jej […]

Zmiany wysokości tonu w obrębie zdania, polegające na wznoszeniu się, opadaniu lub falowaniu głosu w trakcie wypowiedzi. W języku polskim intonacja zdaniowa ma charakter logiczny i emocjonalny, a jej funkcja polega na wyrażaniu postawy mówiącego […]

Element językowy postrzegany w analizie językowej jako coś stałego i niezmiennego. Jest przeciwieństwem wariantu, który bywa zmienny w różnych kontekstach. Inwariantem jest np. pojęcie fonemu w stosunku do jego wariantów fonetycznych.

Jednostki języka – nierozkładalne składniki, czyli elementy języka, pełniące funkcje znaczeniowe. Jednostką języka jest: fonem, jako najmniejszy element formy dźwiękowej języka (np. a, d, k, w, z itd.), morfem,  jako najmniejszy element pełniący określoną funkcje […]

Jedna z dwóch półsamogłosek, tzw. jer miękki lub jer twardy. Ma w języku prasłowiańskim, w określonych pozycjach wartość zgłoskotwórczą (tworzy sylaby). Jery istniały jeszcze w języku starosłowiańskim i występowały w wyrazach w tzw. pozycji słabej […]

Pojawianie się spółgłoski „j” przed samogłoskami w nagłosie lub samogłoskami w śródgłosie wyrazów. Funkcjonuje w polskich gwarach, a także w języku ogólnym. Przykłady: gwary: Jadam zamiast Adam, Jantoni zamiast Antoni, język ogólny: stoji, na szyji […]

Kanał głosowy to rozciągający  się od wiązadeł głosowych do warg układ rezonatorów. To przedsionek krtani, jama gardłowa, jama ustna i jama nosowa. Decydują one o barwie wytwarzanych przez człowieka głosek. Kształt poszczególnych rezonatorów zmienia się […]

Zespól morfemów gramatycznych spełniających wspólną funkcję znaczeniową lub składniową. Nieraz równocześnie funkcję znaczeniową i składniową. Kategorie morfologiczne dzielą się na fleksyjne i słowotwórcze.

Głoski polskie dzielimy na samogłoski i spółgłoski. Między samogłoskami a spółgłoskami zachodzą następujące różnice: akustyczna, polega na tym, że samogłoski składają się zasadniczo z tonów i słyszymy je lepiej, sa donośniejsze, zaś spółgłoski są szmerami […]

Samogłoski polskie dzielimy ze względu: Na poziome ruchy języka przy ich wymawianiu na: przednie (i, y, e, ę), środkowe (a, ą) praz tylne (o,u), Na pionowe ruchy języka przy ich wymawianiu na: wysokie (i,y, u), […]