Składnia

Zdanie, w którym podmiot lub orzeczenie, albo też i podmiot, i orzeczenie są rozwinięte za pomocą określeń, czyli przydawek, okoliczników i dopełnień. Przykład: Tulipany rosną. Czerwone tulipany rosną w moim ogródku. Dzieci śpiewają. Male dzieci […]

Zdanie pojedyncze, które wchodzi w skład zdania złożonego. Przykłady: Dzieci tańczą, dorośli podziwiają. Pada deszcz, a słońce nie zaszło. Gdy stanęli na przeleczy, którędy prowadził szlak, zobaczyli ogromną dolinę.

Zdanie niedokończone z powodu nadmiaru uczuć osoby mówiącej. Stosowane często przez pisarzy dla realistycznego odtworzenia stanów psychicznych bohaterów. Zdania urwane pojawiają się także  w mowie potocznej, zwłaszcza dialogowej. Zdania urwane kończy się najczęściej wielokropkiem. Przykłady: […]

Zdanie złożone składające się z więcej niż dwóch zdań pojedynczych lub ich równoważników. Wzajemny stosunek zdań wchodzących w skład zdania wielokrotnie złożonego może polegać na różnorzędności lub podrzędności. Przykłady: Za lasem ukazał się dom, do […]

Zdanie składające się z trzech lub więcej zdań pojedynczych. Przynajmniej dwa z nich pozostają wobec siebie w stosunku podrzędności. Przykłady: Gdy wracałem ze szkoły, wstąpiłem do kolegi, aby pożyczyć lekturę. Kuba zawrócił nagle i poszedł […]

Zdanie, które składa się z trzech lub więcej zdań pojedynczych. Pozostają one  wobec siebie w stosunku współrzędności. Przykład: Mrok zapadał szybko, wiatr ucichł zupełnie, nad jeziorem pojawiły się mgły. Dąsa się okręt, zrywa się z […]

Zdanie podrzędne (lub jego równoważnik), które znajduje sie w środku zdania nadrzędnego i rozbija je na dwa człony. Przykłady: Masy pracujące, które najdotkliwiej odczuły ciężar wojny, manifestują swoją wolę pokoju. Dowódca armii, poznawszy sytuację na […]

Zdanie oznajmujące, pytające lub rozkazujące wypowiedziane z silnym zabarwieniem uczuciowym. Mogą ti być uczucia strachu, gniewu ulgi, rozpaczy, radości, zachwytu, zniecierpliwienia itp. Przykłady: Ogłaszam alarm dla miasta Warszawy! Chodźże szybciej! Co za banialuki opowiadasz!

Zdanie zawierające przeczenie, będące przeczeniem, wyrażające przeczenie. Przykłady: Nic nie posiadam. Nie wyjadę na obóz w tym roku.  

Zdanie, które zawiera dwa lub więcej orzeczeń (tyle ile zdań składowych). Może się składać z wielu zdań składowych. Rozróżnia sie zdania złożone  jednokrotnie i wielokrotnie. W skład zdania złożonego mogą wchodzić same zdania i ich […]