Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Uzależnienie rytmicznej ekwiwalencji wierszowanych jednostek (rytm) od identyczności ich sylabicznego formatu. Jako podstawa wersyfikacyjna występuje w wierszu sylabicznym i sylabotonicznym. Jako dorywczy chwyt rytmiczny pojawia się w innych rodzajach wierszowania.

Izotonizm ma pochodzenie greckie i oznacza napięcie. W metryce oznacza jednakową liczbę akcentów (stóp, zestrojów) w poszczególnych wersach. Występuje w wierszach sylabotonicznych, np. u Słowackiego w utworze „Rzym”. Pojawia się również w wierszach tonicznych, przykładem […]

Wiersz o wersach jedenastozgłoskowych. Jeden z najpopularniejszych obok ośmio- i trzynastozgłoskowego  typu wiersza. Popularny nie tylko w polskiej tradycji poetyckiej.

Utwór wywodzący się tematycznie z biblijnej Księgi Jeremiasza. Składa się ze skarg i ubolewań z powodu straty jakiejś istotnej wartości. Często dotyczy utraconej ojczyzny. Składa się zazwyczaj z proroctw dotyczących przyszłych losów państwa. Są także […]

Język utworu poetyckiego różni się od języka potocznego. Służy nie tylko rozpatrywaniu i przekazywaniu myśli, lecz wywołuje uczucia i pobudza wyobraźnię. Język utworu zawiera obrazowość i ekspresywność. Ta obrazowość polega na doborze wyrazów i środków […]

Wiersz, którego wygląd graficzny jest plastycznym odbiciem treści występujących w utworze. Może to być wiersz o tematyce chrześcijańskiej w kształcie krzyża. Tego rodzaju wiersze tworzył w polskiej poezji, między innymi, Tadeusz Miciński (1873-1018),  pisarz i […]

Kancjonał, religijne pieśni, śpiewy liturgiczne, pieśni w języku narodowym, rodzaj monologu kościelnego, z czasem zaczęto je nazywać kantyczki, rozpowszechnione w liturgii protestanckiej. Pierwszym protestanckim był kancjonał Seklucjana (1547), najważniejszym katolickim  była „Harfa duchowna” Marcina Laterny. […]

Utwór liryczny występujący w średniowiecznej poezji włoskiej. Odznacza się układem stroficznym o rozmaitej budowie, różnej ilości wersów w strofie i ogromnej różnorodności rymów. Termin muzyczny. Rodzaj pieśni popularnej we Włoszech w okresie wczesnego renesansu.

Kantylena – strofa w poezji. Liczy 6 wersów, z których 2 początkowe powtarzają się jako piąty i szósty. Układ wersów ab ab ab, często wykorzystywana w okresie Młodej Polski. Krótka średniowieczna pieśń epicka śpiewana przy […]

Wiersz liryczny. Zbudowany jest z trzech zwrotek. Nie ma ustabilizowanej liczby wersów. Poszczególne wersy mają różną ilość sylab. Ostatni wers kaskady zawiera tylko jedno słowo „kaskada”, które rymuje się z pierwszym wersem. Ten typ wiersza […]