Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Kasyda – klasyczny gatunek poezji arabskiej. Powstały w okresie przedmuzułmańskim. Popularny wśród wielu narodów Bliskiego i Dalekiego Wschodu. Poemat sławiący lub potępiający ród, plemię lub konkretną osobę. Ma budowę zbliżoną do gazeli, ale różni się […]

W wierszu sylabicznym występująca na końcu wersu stopa. Jest krótsza o jedną lub nawet dwie sylaby nieakcentowane. Występuje najczęściej, kiedy stopa kończy się sylabą nieakcentowaną (amfibrachem, daktylem, peonem III albo trochejem).

Kazanie – utwór epicki, przemówienie religijne, w którym poruszane są zagadnienia moralne, podstawy wiary. Jego zadaniem jest  nauczanie i przekazanie treści religijnych. Zaliczane jest do gatunku wypowiedzi perswazyjnych. Bywa komentarzem do określonego fragmentu Biblii lub […]

W antycznej retoryce koniec zdania lub jego części, zaznaczony specjalnie dobranym układem sylab krótkich i długich. Współcześnie klauzulą określa się koniec wersu podkreślony zazwyczaj za pomocą odpowiedniego układu sylab akcentowanych i nieakcentowanych oraz rymu.

Klechda – podanie ludowe, baśń, legenda. Opowiada o zamierzchłych dziejach jakiegoś kraju czy terytorium. Forma bliska baśni, która operuje fantastyką. Jej bohaterowie  to postaci półhistoryczne (legendarne), wyposażone w cechy właściwe istotom niezwykłym. Różni się od […]

Pieśń religijna związana z Bożym Narodzeniem. Tematycznie wiąże się z narodzinami Chrystusa. W Polsce jej rozkwit przypada na okres baroku, choć pisywali je wybitni poeci wszystkich stuleci., np. J. Słowacki, F. Karpiński czy t. Lenartowicz. […]

Charakterystyczna cecha poetyki romantycznej. Koloryt lokalny, obecność w dziele literackim cech charakterystycznych  dla opisywanego kraju czy obszaru. Służy do lepszego zobrazowania inności czy egzotyki danego miejsca i jest osiągany przez stylizowanie języka pisarza na język […]

Komedia – gatunek dramatyczny, z szybką pogodną  akcją i szczęśliwym zakończeniem. Przedstawia sytuacje i ludzkie charaktery zabawnie wyjaskrawione. Wyrosła w Grecji  w V wieku p.n.e. z obrzędów dionizyjskich, komedie greckie charakteryzowała satyra, aluzje do ludzi […]

Wypowiedź w prasie lub telewizji. Bywa specyficzną formą przytekstową. Pojawia się bezpośrednio pod tekstem informacyjnym. Jej celem jest ocena i wartościowanie jakiś zdarzeń w życiu społecznym, politycznym czy sportowym. Może też odnosić się do wypowiedzi. […]

Typ publikacji słowno-obrazkowej. Komiks – opowiadanie wykorzystujące rysunki i dialogi umieszczane w dymkach w obszarze rysunków. Traktowany jest jako odrębna forma ekspresji artystycznej. Jego początki to wiek XIX. Komis gatunkowo ma szeroki zakres, najczęściej kierowany […]