Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

W greckiej liryce chóralnej zwrotka parzysta, która odpowiada dokładnie pod względem kompozycyjnym i metrycznym strofie poprzedniej. Występowała w lirycznych partiach komedii i tragedii.

Antypowieść, z francuskiego „nouveau roman” to inaczej nowa powieść. Jest o styl awangardowy w powieści, który pojawił się we Francji. Datuje się go na lata pięćdziesiąte XX wieku. Cech a charakterystyczną jest negacja konstrukcji tradycyjnej […]

Apoftegmat – krótki utwór fabularny, przedstawiający charakterystyczne powiedzenie znanej osobistości, zamiennie, w staropolszczyźnie, używano określenia facecja, anegdota. Krótko i dobitnie wyraża myśl. Ma niekiedy także charakter przysłowia. Apoftegmatami chętnie posługiwali się twórcy staropolszczyzny. Doskonałym przykładem […]

Apokryfy- w średniowieczu utwory narracyjne tematycznie powiązane z Biblią, niebędące jednak tekstami kanonicznymi. Powstawały pod wpływem, rzekomo autentycznych, materiałów i ksiąg, mających być dopełnieniem lub nową wersją Starego lub Nowego Testamentu. Nie zyskały uznania Kościoła […]

Wyraz o korzeniach greckich, oznaczający opowieść. Utwór zaliczany do literatury dydaktycznej. Fabularny lub wierszowany. Najczęściej opowiadanie będące moralną nauką wyrażoną bezpośrednio lub pośrednio. Spokrewniony z bajką, przypowieścią  (parabolą). Różni się od bajki jednoznacznością prawd wkładanych […]

Z greckiego oznacza obronę, wyjaśnienie, usprawiedliwienie. Występowała w piśmiennictwie  religijno-prawniczym. Była mową obrończą wygłaszaną lub napisaną. Stanowiła obronę przed zarzutami lub pochwałę danej osoby, dzieła czy instytucji. Często była improwizowana.

Historia opowiadające o cudownych czynach bohaterów i herosów. Utwór narracyjny kojarzący tradycje greckie z egipskimi i hinduskimi. Aretalogia miała znaczący wpływ na hagiografię chrześcijańską.

Ars moriendi, z łac. sztuka umierania, gatunek średniowiecznej literatury religijnej, który obejmował utwory opisujące dobrą śmierć, a także wskazówki jak umrzeć, by być zbawionym, a nie potępionym. Sztuki umierania propagowały „teologię na co dzień”, wykorzystując […]

Traktaty lub poematy dydaktyczne dotyczące norm i zasad, jakie winna realizować literatura. Były rozprawami zawierającymi techniczne wskazówki dla twórców. Ich tradycja sięga antycznej „poetyki|” Arystotelesa i „Listów do Pizonów” Horacego.

Rodzaj systemu wersyfikacyjnego. Zróżnicowana liczba sylab w wersach. Występuje przede wszystkim w formach nienumerycznych, np. wierszach wolnych. Zjawisko znane już w poezji średniowiecznej. Popularna współcześnie tendencja.