Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

Utwory o charakterze dydaktycznym. Tworzą tzw. pełne postaci ludzkie, mogące być wzorem człowieczeństwa w rozumieniu wyjątkowo szerokim. Niekiedy odwołujące się do przynależności do odpowiedniej klasy czy kasty społecznej (np. „Żywot człowieka poczciwego” M. Reja).

Utwór poetycki. Utrzymany w tonacji minorowej. Opowiada o rozstaniu. Opisuje odjazd ukochanej osoby i smutek z powodu rozłąki.

Świadome naśladowanie sposobu pisania lub mówienia kogoś innego. Celem jest uwypuklenie charakterystycznych cech stylu danych osób. Dotyczy to najczęściej znanych postaci, poetów, pisarzy, artystów.

Wiersz o tematyce pasterskiej. Opisuje uroki spokojnego i sielskiego życia. W poezji starofrancuskiej i prowansalskiej (XII-XV wiek) pastorałką określano poemat liryczny mający formę miłosnego dialogu pasterza i pasterki (pastourelle). We Włoszech (XVI-XVII wiek) pastorale oznaczało […]

Utwór literacki napastliwy, szyderczy, oszczerczy i złośliwy. Wymierzony jest przeciwko konkretnej osobie i ogłoszony anonimowo bądź pod pseudonimem. Uchodzi za formę bardziej zjadliwą od pamfletu. Termin pochodzi od nazwiska włoskiego szewca Pasquino, który a początku […]

Paszkwil to jedna z odmian satyry. Nazwa wywodzi się od nazwiska rzymskiego szewca Pasquino. To on zyskał sławę na poczatku XVI wieku publikując szydercze utwory na temat ówczesnych notabli i osób znanych. Jego słowa kierowane […]

Pean – utwór podniosły, religijna pieśń dziękczynna, której adresatem by ł pierwotnie Apollo, najczęściej w formie hymnu, na cześć kogoś znamienitego. Cechuje go podniosły styl, w poezji klasycystycznej na równi z takimi gatunkami, jak dytyramb, […]

Utwór literacki naśladujący cechy jakiegoś stylu w sposób ironiczno-żartobliwy i przewrotny. Pod pozorami grzeczności i komplementów autor utworu ukrywa drwinę.

Pieśń – gatunek literacki poezji lirycznej (pisany wierszem), znany już od starożytności, o genezie związanej z obrzędami i muzyką (pieśni ludowe, pieśni średniowieczne), od której stopniowo się uwolnił, stając się samodzielną formą wyrazu. Związki z muzyką ujawniają się w […]

Pieśń to jeden z najstarszych gatunków liryki. Wywodzi się ze starożytności, jak sama nazwa wskazuje wykonywano je  przy akompaniamencie instrumentów podczas rozmaitych obrzędów religijnych starożytnych Greków. Utwory te były rytmiczne i przeznaczone do śpiewu (meliczność). […]