Rodzaje i gatunki literackie, poetyka

W literaturze antycznej utwór liryczny, przede wszystkim pieśń liryczna. Tak pojmował to pojęcie sam Horacy, a także J. Kochanowski, którzy swe utwory zatytułowali „Pieśni”. Carmen oznaczało też ogólnie poezję. Uważano, że tworzenie poezji to przejaw […]

Dramat w romantyzmie zyskał charakterystyczną postać, nazywaną dramatem romantycznym, łącząc w sobie wszystkie kategorie rodzajowe, nie licząc się z żadnymi tradycyjnymi ograniczeniami: Gatunkowo jest to utwór niejednoznaczny i synkretyczny, ktory łączy w sobie cechy liryki, […]

Zdarzenia rozgrywają się w dalekiej przyszłości. Świat przedstawiony ukazuje wyobrażenia na temat przyszłości ludzi: postęp naukowo-techniczny, rozkwit albo upadek cywilizacji. Występują elementy fantastyczne nawiązujące do osiągnięć technicznych. Autorzy wykorzystują język współczesny wzbogacony o słownictwo nazywające […]

Podział literatury jest ponadczasowy, nie zależy od epoki czy konwencji i trendów literackich. Są jednak charakterystyczne dla epok gatunki. Liryka występowanie podmiotu literackiego, świat wyobraźni, emocji, refleksji (afabularność), monologi. Epika obecność narratora, niekiedy narratorów, fabuła, […]

Zasada trzech jedności: jedność czasu, akcja musiała się rozegrać w ciągu jednej doby, najczęściej między wschodem a zachodem słońca, jedność miejsca, akcja rozgrywała się cały czas w tym samym miejscu, natomiast o wydarzeniach , ktore […]

Z łaciny pojęcie oznacza chór. Stanowi jednogłosowy śpiew liturgiczny Kościoła rzymskokatolickiego. Uprawiany jest od pierwszych wieków chrześcijaństwa. Jest utworem poważnym i dostojnym. Wykonywali go jedynie mężczyźni. Był to śpiew a capella, miał przypominać autentyczną modlitwę.

Inaczej wiersz, utwór wierszowany. Początkowe lub wyróżnione w nim graficznie  litery kolejnych wersów określają datę wydarzenia, o którym mowa w utworze. Niekiedy dotyczy to czasu wydania.

Włoska nazwa komedii. Rozwijała się w okresie humanizmu. Korzystała z literackich wzorów antyku. Pełno w niej odwołań i aluzji. Stanowiła dokładne przeciwieństwo commedia dell’arte.

Commedia dell`arte, typ utworów, mających swe korzenie w ludowych formach dramatu, komedii, pojawił się we Włoszech w XVI-XVII wieku. Cechy charakterystyczne to: stały typ bohaterów (Pierrot, Colombina, Pantalone,  skąpy starzec, Dottore, konwencjonalne sytuacje.

Głośne skargi, lament. W antycznej liryce żałobnej żal po śmierci osoby bliskiej. W Polsce przykładem komploracji są „Treny” Jana Kochanowskiego (cyk 19 utworów żałobnych po śmierci Urszulki i Hanny).