Epoki

Zapamiętaj! [oświecenie]

„Kandyd” Woltera jest satyrą na łatwy oświeceniowy optymizm. Rousseau podważał w swoich dziełach ideę cywilizacyjnego postępu i marzył o powrocie człowieka do pierwotnego stanu harmonii z naturą. Napisana w formie listów powieść Rousseau „Nowa Heloiza” […]

Epoki

Zapamiętaj! [renesans]

Włoski poeta Francesco Petrarca stworzył język europejskiej liryki miłosnej. „Dekameron” Boccaccia to ujęty w ramy 10 dni zbiór 100 śmiałych obyczajowo nowel, poświęconych głównie ziemskiej, doczesnej miłości. „Jerozolima wyzwolona” Torquata Tassa to fantastyczny epos miłości […]

Epoki

Zapamiętaj! [średniowiecze]

„Boska komedia” Dantego jest literacką synteza średniowiecznej kultury. Najważniejsze dzieło św. Augustyna, traktat „O państwie Bożym”, zawiera koncepcję sensu dziejów ludzkości, są nim nieustanne zmagania dobra ze złem, „państwa Bożego” z „państwem diabła”. „Summa teologiczna” […]

Epoki

Zapamiętaj! [starożytność]

Epos to obszerny, zwykle wierszowany utwór, opisujący dzieje bohaterów na tle ważnych, przełomowych wydarzeń, najczęściej wielkich wojen. Tragedia to utwór przeznaczony na scenę, przedstaw8ia nieprzezwyciężalny konflikt między dążeniami jakiejś wybitnej osoby a siłami wyższymi (losem, […]

Brak grafiki
Twórcy i ich biogramy

Zapolska Gabriela

Gabriela Zapolska Maria Gabriela Janowska z domu Piotrowska, herbu Korwin, primo voto Śnieżko-Błocka (30 marca 1857, Podhajce, Ukraina – 21 grudnia 1921, Lwów, Ukraina) Pisarka dramatyczna, powieściopisarka, nowelistka, aktorka. Nazywana „Zolą w spódnicy” ze względu na […]

Brak grafiki
Twórcy i ich biogramy

Zaruski Mariusz

Zaruski Mariusz (styczeń 1867, Polska –  8 kwietnia 1941, Chersoń, Ukraina, nieraz podawany jest 1943 rok) Człowiek o wszechstronnych zainteresowaniach. Fotografik, malarz, poeta i prozaik. Podróżnik, marynarz, prezes Polskiego Związku Żeglarskiego. Taternik, założyciel Tatrzańskiego Ochotniczego […]

Brak grafiki
Epoki

Zasada złotego środka

Istotne w myśli filozoficznej Arystotelesa zalecenie, aby odrzucać wszelkie skrajności. Nakaz wyboru tego, co umiarkowane i pośrednie. Do kreowania się złotym środkiem nawoływał również Horacy.

Brak grafiki
Epoki

Zasługi reformacji dla kultury

Reformacja zrobiła wiele dla kultury i nie wiąże się to jedynie z działalnością Mikołaja Reja czy Jana Łaskiego. Dostrzec te zasługi możemy w literaturze, językoznawstwie, tłumaczeniach, muzyce, oświacie i drukarstwie. Pionierski np. był śpiewnik kościelny […]

Brak grafiki
Epoki

Zawodowi aktorzy doby elżbietańskiej

Zakaz wystawiania sztuk religijnych i zniesienie świąt jako dni wolnych spowodowało prawie całkowity zanik misteriów i moralitetu. Spadek spektakli wpłynął też na zmniejszenie się liczby amatorskich aktorów. To zapoczątkowało powstawanie zawodowych trup aktorskich, utrzymujących się […]

Brak grafiki
Epoki

Zdrój

Grupa literacka zorganizowana wokół wydawanego w latach 1917-1922 w Poznaniu dwutygodnika literacko-artystycznego o tym samej nazwie. Pismo stanowiło głownie trybunę polskiego ekspresjonizmu. Redakcją kierował  Jerzy Hulewicz (1886-1941). Najbliższymi współpracownikami redaktora naczelnego byli: Stanisław Przybyszewski ( […]