- Powieść opowiada o przygodach i przeżyciach grupy chłopców.
- W oryginale nosi tytuł „A Pál utcai fiúk”, co oznacza po węgiersku „Chłopcy z ulicy Pawła”.
- Są oni uczniami budapeszteńskiego gimnazjum.
- Goraco pokochali plac, będący miejscem ich spotkań i zabaw.
- Miejsce to stało się polem walki z rówieśnikami innej szkoły.
- Czas akcji, marzec prawdopodobnie 1889 roku, obejmuje około dziesięciu dni – od chwili wybrania Boki na przewodniczącego związku chłopców do wiadomości o pogrzebie Erna Nemeczka.
- Miejsce akcji: stolica Węgier – Budapeszt, Plac Broni, mieszczący się przy ulicy Pawła, Ogród Botaniczny, szkoł, kamienicy przy ulicy Rakos, w której mieszka Nemeczek.
- Bohaterowie: 2 rywalizujące grupy chłopców, chłopców z Placu Broni to: Janosz Boka (przywódca), Ernest Nemeczek, Czele, Czonakosz, Kolnay, Barabasz, Deżo Gereb, Weiss, Rychter, zaś do grupy Czerwonych Koszul należą: Feri Acz (przywódca), bracia Pastorowie, Sebenicz, Wendauer.
- Narrator: wszechobecny i wszechwiedzący, nie należy do świata przedstawionego, relacjonuje przedstawiane przez siebie wydarzenia, zachowując dystans wobec nich i nie oceniając postępowania bohaterów.
Wydarzenia:
- Informacja o walnym zebraniu.
- Opowieść Nemeczka o przemocy braci Pastorów.
- Zabór chorągwi fortecy przez Feriego Acza.
- Wyprawa chłopców na wyspę czerwonoskórych.
- Rozmowa w gabinecie profesora Raca, rozwiązanie Związku Kitowców.
- Śledzenie i podsłuchanie zdrajcy Gereba przez Nemeczka.
- Wyprawa Nemeczka na wyspę wroga, zimna kąpiel chłopca, choroba.
- Stan wojenny.
- List od Gereba i przyjęcie go z powrotem.
- Przybycie posłów czerwonoskórych.
- Zacięta walka, bohaterstwo Nemeczka, zwycięstwo chłopców z Placu Broni.
- Śmierć Nemeczka.