- Utwór z gatunku liryki refleksyjnej.
- Jest to patriotyczna liryka apelu.
- Jest więc to utwór ideowy.
- Składa się z 4 strof po 4 wersy.
- Tematem wiersza jest stosunek do historii.
- Stanowi rodzaj apelu, perswazji o wspólne budowanie przyszłości.
- Nie wolno pogrążąć się w tym, co minęło, trzeba zająć się budowaniem jutra.
- Tytuł odnosi się do uczuć, które powstrzymują chęci młodego pokolenia.
- Nadawca w wierszu nie ujawnia się żadna formą czasownika.
- Odbiorcą są wszyscy, którzy czytają wiersz (wam, wy).
- Nastrój jest optymistyczny, co wiąże się z lepszą (przewidywaną) przyszłością.
- Występują: epitety (np. „próżny trud”), powtórzenia (np. „nie wróci, nie zdoła, nie cofniecie”), wykrzyknienia (np. „bezsilne gniewy, próżny żal”), przenośnie (np. „przeżytych kształtów”).
Daremne żale, próżny trud,
Bezsilne złorzeczenia!
Przeżytych kształtów żaden cud
Nie wróci do istnienia.
Świat wam nie odda, idąc wstecz,
Zniknionych mar szeregu:
Nie zdoła ogień ani miecz
Powstrzymać myśli w biegu.
Trzeba z Żywymi naprzód iść,
Po życie sięgać nowe:
A nie w uwiędłych laurów liść
Z uporem stroić głowę!
Wy nie cofniecie życia fal!
Nic skargi nie pomogą!
Bezsilne gniewy, próżny żal!
Świat pójdzie swoją drogą.