W twórczości wielu artystów i literatów XX wieku pojawia się deformacja. Zabieg ten stosowali w kreowaniu obrazu rzeczywistości, chcąc pomagać odbiorcom w dotarciu do tego, co w psychice ludzkiej bywa głęboko ukryte i trudne do odczytania. Wielu twórców uznało konwencję realistyczną za niewystarczającą.
Twórcy poddawali też analizie relacje międzyludzkie, demaskując to co w nich niedoskonałe, trudne i bolesne. Pokazywali sztuczność zachowasń, dziwne zasady i nieużyteczne konwenanse. Stawiali innych przed dylematem czy należy je zmieniać, rozbijać, czy też ich bronić, bowiem stanowią efekt kultury, poza którą czlowiek nie moze funkcjonować.
Twórczość ówczesnych artystów pełna była elementów symbolicznych , ekspresjonizmu, kubizmu (np. Marc Chagall), ekscentrycznnych wizji, symboliki i surrealizmu (np. Salvadore Dali), szokującej tematyki i formy dzieł (np. Egon Schiele),
Także i literatura poszukiwała sposobów na wyrażenie niepewności człowieka, stale zmierzającego do poznania prawdy o sobie i otaczającym go świecie. Uważano, że rzeczywistości nie da się poznać rozumowo, dlatego sięgano po nowe środki artystyczne. W kreacji wydarzeń literackich czy dziełach sztuki wykorzystywano więc obrazy wyobraźni, fantazji, czyli senne marzenia.