- Wiersz jest przykładem liryki zwrotu.
- Liryk adresowany jest do syna.
- Zawiera informację o tradycjach rodu Tetmajerów.
- Powołuje się na nie autor wspominając tradycje powstańcze spolszczonej rodziny.
- Poeta – ojciec – wiąże synem nadzieje.
- Wierzy, że jego los wyznaczy mu ważne wobec ojczyzny obowiązki.
- Uzasadnia konieczność ich wypelnenia.
- Przypomina, że ojciec i syn powinni kochać ojczyznę i jej służyć.
- Przesłanie to adresowane jest nie tylko do syna, ale całego jego pokolenia.
Fragment
Synu mój mały! Obcobrzmiące
nazwisko będziesz nosił –
wiedz, że twój dziad na polskiej łące
trawę krwią swoją zrosił,
że tej krwi kropla na twe czoło
wieczystm padła znakiem,
że, z nazwy Niemiec, szablą gołą
zatwierdził się Polakiem!
Ułański mundur, chłopcze drogi,
może i tobie szyją,
może szlifują ci ostrogi
i kitę czaka wiją?
Kto wie?… Może…
poskoczą polskie konie
i nasza rodna pieśń ułańska
poleci po szwadronie…
„Jak wspaniała nasza postać,
jak się w słońcu błyszczy stal!
Koń rwie ziemię, nie chce dostać,
pójdziesz, koniu, pójdziesz w dal!…” *
Gdy cię wychowam na ułana
bez lęku i bez skazy:
nie będzie służba zmarnowana,
a wiedz, że my dwa razy
za nasze obco brzmiące imię
kochać kraj musim więcej –
i przyjdzie stanąć w armat dymie:
dwakroć nam trza goręcej!
I pomnij, jakimkolwiek chodzi
los twego życia szlakiem,
że każdy wraz się tutaj rodzi
człowiekiem i Polakiem
i że to dwie są święte rzeczy
o sile apostolskiej:
piękny i dobry duch człowieczy
w gorącej piersi polskiej!